քիմիա 8 – serli

Թթուներ

Posted on December 24, 2020 by serli

*1. Սահմանել ո՞ր բարդ նյութերն են կոչվում թթուներ. ..
Օքսիդների և ջրի փոխազդեցությունից առաջանում են նոր նյութեր`թթուներ:Թթուները բարդ նյութեր են որոնց մոլեկուլը կազմված է մեկ կամ մի քանի ջրածնի ատոմներից և թթվային մնացորդից:

*2. Գրեք անթթվածին թթուների բանաձևերը և անվանումները…
Քլորաջրածին-HCl
Բրոմաջրածին-HBr
Յոդաջրածին-HJ
Ծծմբաջրածին-H2S

*3. Գրեք թթվածնավոր. թթուների բանաձևերը և անվանումները…
Ազոտական թթու-HNO3
Ազոտային թթու-HNO2
ծծմբական թթու-H2SO4

*4. Ինչպե՞ս են ստանում թթուներ…
Օքսիդների և ջրի փոխազդեցությունից առաջանում են նոր նյութեր`թթուներ: Թթուները բարդ նյութեր են որոնց մոլեկուլը կազմված է մեկ կամ մի քանի ջրածնի ատոմներից և թթվային մնացորդից:

*5. Թվարկեք թթուների ֆիզիկական հատկությունները…
Oրգանական թթուները թույլ են անօրգանական թթուներից:Օրգանական թթուները հեղուկ կամ պինդ նյութեր են:

*6. Գրեք թթուների քիմիական հատկությունները. այսինքն թթուների փոխազդեցությունը պարզ և բարդ նյութերի հետ…
Թթուների և հիմքերի փոխազդեցությունները
Թթուներին առավել բնորոշ է բոլոր հիմքերի հետ փոխազդեցությունը:

Թթուների աղերի փոխազդեցությունները
Որպես կանոն ուժեղ թթուն աղերից դուր է մղում թույլ թթվին: Այս դեպքում փոխանակաման ռեակցիայի հետևանքով առաջանում են նոր աղ և նոր թթու:

Թթուների և հիմնայաին օքսիդենրի փոխազդեցություն
Թթուների և հիմանային օքսիդների փոխազդեցությունից նույնպես առաջանում են աղ և ջուր:

Որոշ թթուներ տաքացնելիս քայքայվում են
Թթուների քայքայումից սովցորաբար առաջանում են ջուր և այդ թթվին համապատասխանող անհիդրիդը

*7. Կենցաղում օգտագործվող ինչպիսի՞ թթուներ. գիտեք…
Կիտրոնաթթու– օգտագործվում է սննդարդյունաբերության, բժշկության, լուսանկարչության և ներկարարության մեջ։
Քացախաթթու– անգույն, սուր հոտով, թթվահամ հեղուկ է.մարդկությանը հայտնի առաջին թթուն է: Սննդային քացախաթթուն ստանում են մրգահյութերի խմորմամբ:
Մրջնաթթու– անգույն, սուր հոտով հեղուկ է: Ամենաուժեղ կարբոնաթթուն է. մաշկի վրա առաջացնում է այրվածք:
Մրջնաթթու– պարունակվում է մրջյունների գեղձերի արտազատուկում, եղևնու ասեղնատերևներում, եղինջի տերևներում, մրգերում: Մրջնաթթուն կիրառվում է սննդարդյունաբերության մեջ՝ որպես ախտահանիչ և պահածոյացնող միջոց, տեքստիլ արդյունաբերության մեջ՝ գործվածքները ներկելու, բժշկության մեջ՝ որոշ հիվանդությունների ժամանակ շփումներ կատարելու միջոց:

քիմիա 8

Ջրածին

Posted on December 3, 2020December 3, 2020 by serli

*1. Ջրածինը բնության մեջ։

*2. Ջրածնի ատոմի կառուցվածքը ։

*3. Ջրածնի ստացումը լաբորատորիայում և այրումը։

Լաբարատոր փորձ

Լաբարատորիայում ջրածնի ստանալու ենք ակտիվ մետաղներից, ցինկի, մագնեզյումի, ալյումինի և աղաթթվի, HCL, փոխազդեցության

Տեղակալման ռեակցիաով — Տեղակալման է պարզ և բարդ նյութերի միջև ընթացող այն քիմիական ռեակցիան, որի ժամանակ պարզ նյութը կազմող ատոմները տեղակալում են բարդ նյութի բաղադրությունում առկա տարրերից որևէ մեկի ատոմները:

Zn+2HCl=H2↑+ZnCl2

ZNn+2HCL—ZnCL2+H2↑

Mg+2HCL—Mg2Hcl—Mgcl2+h2

2Al+6HCL—2ALCL3+3H2

2H2+O2=H2o+Q

Այրման ռեակցիաների դեպքում անջատվում է ջերմություն և լույս։

*4. Ջրածնի ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները։

*5. Ջրածնի կիրառումը ։

Մետաղ-հիմնային օքսիդ-հիմք-աղ Mg→ MgO →Mg(OH)₂→ MgCl₂
Քանի՞ գրամ աղ MgCl₂ կստացվի, եթե այրել ենք 4,8 գրամ մագնեզիում:
Ոչ մետաղ→ թթվային օքսիդ→ թթու→ աղP→P₂O₅→H₃PO₄ →Na₃PO₄
Քանի՞ գրամ աղ`Na₃PO₄ կստացվի, եթե այրել են 6,2 գրամ ֆոսֆոր:

Փորձ 1. 2Mg+O2—>2MgO+Q

Փորձ 2. Հիմքի՝ MgO+H2O—>Mg(OH)2

Միացման են կոչվում երկու կամ ավելի նյութեր միանում են իրարշ առաջանում է մեկ բարդ նյութ:

Փորձ 3. Չեզոքացման ռեակցիա

Mg(OH)2+HCl—>MgCl2+H2O
Չեզոքացման ռեակցիա է կոչվում հիմքի և թթվի միջև ընթացող փոխանակման ռեակցիան, որի հետևանքում առաջանում է աղ ու ջուր:

Փոխանակման են կոչվում այն ռեակցիաները,որոնք կատարվում են 2 բարդ նյութերի միջև,որտեղ նրանք փոխանակվում են իրենց բաղադրիչ մասերով:

Հարցեր և վարժություններ.

☆֊ Ինչպե՞ս են դասակարգվում նյութերը ըստ բաղադրության, սահմանեք, գրեք օրինակներ…
Ըստ բաղադրության դասակարգվում են երկու խմբի՝ պարզ ու բարդ

Օրգանական են կոչվում են այն բարդ քիմիական միացությունները, որոնց կազմի մեջ մտնում է պարտադիր ածխածինը, ջրածին, ազոտ, թթվածին և այլն։

☆֊ Ինչպե՞ս են դասակարգվում նյութերը ըստ ծագումնաբանության, գրեք օրինակներ…

Ըստ ծագումնաբանության լինում են ՝ անօրգանական և օրգանական նյութեր։

☆֊ Անօրգանական նյութերի ինչպիսի՞ օրինակներ գիտեք, գրեք օրինակներ…

H₂SO₄ -ծծմբական թթու, K₃PO₄ -օտոֆօսֆատի կալիում, NaHCO₃ -նատրիումի հիդրոկարբոնատ:

☆֊ Օրգանական նյութերի ինչպիսի՞ օրինակներ գիտեք…
NO₂ -ազոտի օքսիդ, SO₃ -ծծմբի օքսիդ, CH₄ -մեթան

☆֊ Ո՞ր նյութերն են ավելի շատ, օրգանականը, թե՞ անօրգանականը, պատասխանը հիմնավորեք…

Անօրգանական նյութերը ավելի շատ են, քանի որ օրգանակնները ունեն բաղադրության որոշակի պայմաններ, իսկ այդ պայմաններից դուրս բոլոր նյութերը անօրգանական են։

☆֊ Հետևյալ նյութերից ընտրեք անօրգանական նյութերը և գրեք դրանց քիմիական բանձևերը. Թթվածին-անօրգանական-O₂, կերակրի աղ-անօրգանական-NaCl, շաքար, երկաթ-անօրգանական-Fe, ջուր-անօրգանական-H₂O, քլոր-անօրգանական-Cl₂, խմելու սոդա-անօրգանական-NaHCO₃, գլյուկոզ, ծծմբական թթու-անօրգանական-H₂SO₄, ազոտ-անօրգանական-N₂, սպիտակուց, պղինձ-անօրգանական-Cu, գինու սպիրտ, ածխաթթու գազ-անօրգանական-CO₂, շմոլ գազ-անօրգանական-CO, ճարպ:

Քիմիական բանձևը նյութի բաղադրության պայմանական գրառումն է քիմիական տարրերի նշանների, ինդեքսների օգնությամբ։ Մեկ ինդեքսը չի գրվում։

☆֊Գրեք ներքոբերյալ անօրգանական շղթաների ռեակցիաների հավասարումները և նշեք ռեակցիայի տեսակը.

Մետաղ-հիմնային օքսիդ-հիմք-աղ` Mg→ MgO →Mg(OH)₂→ MgCl₂
2Mg+O₂ →2MgO մագնեզիումի օքսիդ, միացման ռեակցիա
Միացման է կոչվում, երբ երկու կամ ավելի նյութեր միանում են իրար, առաջանում է մեկ բարդ նյութ։
MgO+H₂O→Mg(OH)₂ հիմք է, մագնեզիումի հիդրոքսիդ, միացման ռեակցիա
Միացման է կոչվում, երբ երկու կամ ավելի նյութեր միանում են իրար, առաջանում է մեկ բարդ նյութ։
Mg(OH)₂+2HCl→MgCl₂ + 2H₂O փոխանակման ռեակցիա, չեզոքացման ռեակցիա
Փոխանակման ռեակցիան տեղի է ունենում բարդ նյութերի միջև, որտեղ բարդ նյութերը փոխանակում են բաղադրամասերով և ռեակցիայի հետևանքով առաջանում են նոր բարդ նյութեր։
Չեզոքացման ռեակցիա է կոչվում հիմքի և թթվի միջև ընթացքող փոխանակման ռեակցիան, որի հետևանքով առաջանում է աղ և ջուր։

Սովորել միացման, քայքայման, փոխանակման, տեղակալման
Ոչ մետաղ→ թթվային օքսիդ→ թթու→ աղ`P→P₂O₅→H₃PO₄ →Na₃PO₄
P + P₂ → P₂O₅ տաք ջրի մեջ, միացման ռեակցիա
P₂O₅ + 3H₂O → H₃PO₄ օրթոֆոսֆորական թթու, միացման ռեակցիա
H₃PO₄ + 3NaOH → Na₃PO₄ նատրիումի ֆոսֆատ, աղ, փոխանակման ռեակցիա, չեզոքացման ռեակցիա

քիմիա 8

Թթվածին

Posted on December 3, 2020December 3, 2020 by serli

1.-Թթվածնի տարածվածությունը երկրագնդի վրա

Կապված թթվածինը կազմում է Երկրի ջրային շերտի զանգվածի 6/7 մասը (85,82 % ըստ զանգվածի), մթնոլորտում, որտեղ նա գտնվում է ազատ վիճակում, պարունակությամբ երկրորդն է (23,15 % ըստ զանգվածի) ազոտից հետո։ Փոփոխությունը օդում 0,1 % -ից չի անցնում։ Մթնոլորտում թթվածնի կորուստը օքսիդացման, այրման, նեխման և շնչառության պատճառով լրացվում է ֆոտոսինթեզով։ Թթվածինը առաջին տեղն է առաջացրած միներալների թվով (1364), որոնց մեջ թթվածնի պարունակությամբ գերակշռում են սիլիկատները, քվարցը, երկաթի օքսիդները, կարբոնատները և սուլֆատները:

2. -Թթվածնի ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները

ֆիզիկական

սովորական պայմաններում գազ է,
հոտ չունի,
անգույն է,
համ չունի,
եռում է 90,19 Կ (-182,96 °C) ջերմաստիճանում,
գոլորշիանում է 54,8 Կ (-218,35 °C) ջերմաստիճանում,
հեղուկ և պինդ վիճակում երկնագույն է,
հեղուկ վիճակում դեպի մագնիսն է ձգվում

Թթվածնի խտությունը 0 °C ջերմաստիճանում և 101 կՊա ճնշման տակ հավասար է 1,43 գ/լ, ինչը 1,11 անգամ մեծ է օդի խտությունից։ Թթվածինը ջրում քիչ է լուծվում. 20 °C ջերմաստիճանում 100 ծավալ ջրում լուծվում է 3 ծավալ թթվածին, որն էլ, ապահովում է ջրային կենդանիների ու բույսերի շնչառությունը։

Ջերմաստիճանը բարձրացնելիս թթվածնի, ինչպես և՝ ցանկացած այլ գազի, լուծելիությունը ջրում նվազում է, իսկ իջեցնելիս՝ աճում։ Օրինակ՝ 0 °C ջերմաստիճանում թթվածնի լուծելիությունը 100 ծավալ ջրում 5 ծավալ է, և այդ հանգամանքի հետ է մասամբ կապված հյուսիսային ծովերի ձկնառատությունը։Թթվածնի հատկություններն ուսումնասիրելու համար այն պետք է ստանալ մաքուր վիճակում:Շվեդացի գիտնական Կարլ Շելեն 1771թ.առաջին անգամ անգամ թթվածին ստացել,ապա անգլիացի քիմիկոս Ջոզեֆ Փրիսթլին1774թ. կարմիր սնդիկի օքսիդի HgO քայքայումից.

քիմիական

Թթվածնի փոխազդեցությունը ոչ մետաղների հետ.

Թթվածնի հետ անմիջականորեն փոխազդում են գրեթե բոլոր ոչ մետաղները՝ ֆտորից (F₂), քլորից (Cl₂), բրոմից (Br₂) և յոդից (J₂) բացի։

Փոխազդում է ածխի հետ ${\mathsf {C+O_{2}\rightarrow CO_{2}\uparrow }}$

Կարևոր է նշել, որ թթվածնի պակասի դեպքում ածխի այրումից առաջանում է խիստ վտանգավոր գազ՝ ածխածնի (II) օքսիդ (CO՝ շմոլ գազ). ${\mathsf {2C+O_{2}\rightarrow 2CO\uparrow }}$

Սենյակային ջերմաստիճանում ծծումբը նույնիսկ մաքուր թթվածնում չի փոփոխվում, բայց օդում տաքացնելիս այրվում է թույլ երկնագույն բոցով։ ${\mathsf {S+O_{2}\rightarrow SO_{2}\uparrow }}$

Փոխազդում է ֆոսֆորի հետ. ${\mathsf {4P+5O_{2}\rightarrow 2P_{2}O_{5}}}$

Այս ռեակցիան սկսելու համար անհրաժեշտ է բարձր ջերմաստիճան ռեակցիան ընթանում է ինքնաբերաբար՝ լույսի ու ջերմության անջատմամբ։

Փոխազդեցությունը մետաղների հետ.

Թթվածնի հետ անմիջականորեն փոխազդում են նաև գրեթե բոլոր մետաղները, օրինակ՝ ոսկին (Au)։ Այդպիսի ռեակցիաներն սկսելու համար սովորաբար տաքացում է պահանջվում. ${\mathsf {2Na+O_{2}\rightarrow Na_{2}O_{2}}}$

Օդում մագնեզիումը (Mg) այրվում է շլացուցիչ բոցով, ռեակցիայի հետևանքով առաջանում է սպիտակ փոշի՝ մագնեզիումի օքսիդ. ${\mathsf {2Mg+O_{2}\rightarrow 2MgO}}$ ${\mathsf {3Fe+2O_{2}\rightarrow Fe_{3}O_{4}}}$

Պղինձը (Cu) միանում է թթվածնին՝ առաջացնելով սև փոշի՝ պղնձի (II) օքսիդ (CuO). ${\mathsf {2Cu+O_{2}\rightarrow 2CuO}}$

{\displaystyle {\mathsf {2SO_{2}+O_{2}\rightarrow 2SO_{3}}}} ${\mathsf {2SO_{2}+O_{2}\rightarrow 2SO_{3}}}$ {\displaystyle {\mathsf {CH_{4}+2O_{2}\rightarrow CO_{2}+2H_{2}O}}} ${\mathsf {CH_{4}+2O_{2}\rightarrow CO_{2}+2H_{2}O}}$

3.-Թթվածնի կիրառումը

ազմազան են թթվածնի կիրառման բնագավառները. տեխնիկայում գործընթացների գրեթե 80 %-ն այս նյութի կիրառման վրա է հիմնված։

Մետաղների արտադրություն.

Դոմենային վառարանում թուջի ստացման գործընթացն արագացնելու նպատակով հաճախ թթվածնով հարստացված օդ է կիրառվում։ Մաքուր թթվածնում այրումն ընթանում է մոտ հինգ անգամ արագ, քան օդում։ Մեծ քանակությամբ թթվածին է օգտագործվում նաև պողպատահալման գործընթացում։

Մետաղների կտրում, զոդում ու եռակցում.

Ջրածինը (H₂) թթվածնի հետ հատուկ այրիչներում այրելիս բոցի ջերմաստիճանը հասնում է մինչև 3200 °C, իսկ ացետիլեն (C₂H₂) օգտագործելիս՝ նույնիսկ մինչև 3500 °C։ Ացետիլենի այրման ռեակցիայի հավասարումն է.

4.-Օքսիդավերականգնման ռեակցիաներ

Այն ռեակցիաները, որոնք ընթանում են նյութերի բաղադրության մեջ առկա տարրերի ատոմների օքսիդացման աստիճանների փոփոխությամբ, անվանում են օքսիդացման-վերականգնման ռեակցիաներ:Այդ ռեակցիաների ընթացքը պայմանավորված է էլեկտրոնի անցմամբ մեկ ատոմից (իոնից, մոլեկուլից) մյուսին, ինչի հետևանքով էլ օքսիդացման աստիճանի փոփոխություն է տեղի ունենում:

5.- Լաբորատոր փորձ՝ <<Օդի բաղադրությունը>>

Օդն անհոտ, անհամ, տարբեր գազերի համասեռ խառնուրդ է: Հեղուկանում է −200°C-ում: 1774 թվականին ֆրանսիացի գիտնական Անտուան Լավուազիեն փորձով բացահայտել է, որ օդի ծավալի մոտ 1/5մասը (21) թթվածինն է, իսկ մոտ 4/5 մասը (78) ` ազոտ և այլ գազեր: Նա առաջարկել է նաև օդի հիմնական բաղադրիչ մասերի անվանումներ:

Օդն ունի հաստատուն բաղադրություն, որը պահպանվում է բնական փոխանակության ճանապարհով: Ներկայացնենք չոր օդի բաղադրությունները՝ բաղադրամասերի միջին քանակությունները` ծավալային տոկոսներով.

Բաղադրիչներ	Միջին քանակություն (ծավալային %)	Բաղադրիչներ	Միջին քանակություն (ծավալային %)
N2	78,09	Ne	0,0018
Օ2	20,95	He	0,0005
Ar	0,93

Բացի նշված գազերից, օդը պարունակում է նաև ոչ հաստատուն բաղադրամասեր՝ ածխածնի (IV) օքսիդ՝ 0,03%, ջրային գոլորշիներ և գազային այլ խառնուրդներ: Թթվածնի մասնակցությամբ քիմիական ռեակցիաները հիմնականում ընթանում են օդում, այլ ոչ մաքուր թթվածնում: Օդում թթվածնի զանգվածային բաժինը մոտ 23% է՝ ըստ զանգվածի:Օդը կանխում է երկրի մակերևույթի գերտաքացումն արևից և միաժամանակ՝ պահպանում վերջինիս ջերմությունը տարածության մեջ ցրվելուց:Առանց օդի գրեթե ոչ մի կենդանի օրգանիղզմ չի կարող գոյություն ունենալ:

Անհատական-հետազոտական աշխատանքներ՝

1.Թթվածնի ամենակարևոր հատկությունների մասին (շնչառություն, այրում)

Շնչառություն, արտաքին միջավայրից օդի անցումը թոքեր և հակառակ ուղղությամբ, որի ընթացքում օրգանիզմը ստանում է թթվածին և արտազատում ածխածնի երկօքսիդ։

Բոլոր աերոբ օրգանիզմները օգտագործում են թթվածինը բջջային շնչառության համար, որի ընթացքում նրա միջոցով սննդի բաղադրամասերը ճեղքվում են և առաջանում է էներգիա, իսկ որպես վերջնանյութ՝ ածխածնի երկօքսիդ։ «Արտաքին շնչառության» ժամանակ մթնոլորտային օդը անցնում է թոքեր, որտեղ ալվեոլներում դիֆուզիայի միջոցով կատարվում է գազափոխանակություն։ Արյունատար համակարգի միջոցով այս գազերը տեղափոխվում են բջիջներ, որտեղ տեղի է ունենում «բջջային շնչառությունը» ^[1]^[2]։

Ամերիկյան էգ ալիգատորի շնչառության ռենտգենային նկարահանումը

Շնչառության ժամանակ կրծքավանդակի մագնիսական ռեզոնանսային պատկերումըՏուբերկուլոզով հիվանդ մարդու թոքերը։

Ողնաշարավոր կենդանիների մեծամասնության շնչառությունը կատարվում է թոքերի միջոցով, կազմած է ներշնչման և արտաշնչման հաջորդական փուլերից, որոնք կատարվում են քթի խոռոչից մինչև ալվեոլներ տեղափոխող խողովակների կամ օդուղիների բարձր ճյուղավորված համակարգի միջոցով։

Թթվածնի այրում

յրում, բարդ ֆիզիկաքիմիական պրոցես^[1] սկզբնական նյութերի վերափոխում: Երբեմն այրումը որոշվում է որպես օքսիդանտի և վառելիքի միջև եղած ռեակցիա:

Սակայն, այրման գործընթացները ներառում են, օրինակ, մոնոմոլեկուլային վառելիքի այրումը և օզոնի տարրալուծումը, երբ քիմիական էներգիան պահեստավորվում է մեկ նյութի քիմիական կապերով: Այրման մուտքում եղած նյութերում տեղի են ունենում էկզոթերմիկ ռեակցիաներ, որն ընթանում է ջերմության^[2] ինտենսիվ արտադրությամբ: Քիմիական էներգիան, որը պահեստավորված է ընթացիկ խառնուրդում, կարող է առանձնանալ որպես Ջերմային ճառագայթում և լույս: Լուսավոր շերտը կոչվում է կրակի ճակատ կամ ուղղակի կրակ:

Կրակի տիրապետումը հին մարդկանց կողմից խաղաց առանցքային դեր մարդկային քաղաքակրթության զարգացման գործում: Կրակը մարդկանց տվեց հնարավորություն սնունդ պատրաստելու և կացարանները տաքացնելու համար, իսկ արդյունքում-զարգացում՝ մետալուրգիա, Էներգետիկա և նոր, ավելի կատարելագործված գործիքների և տեխնոլոգիաների ստեղծում: Այրման գործընթացի կառավարումը ընկած է ավտոմեքենաների, նավերի և հրթիռների շարժիչների ստեղծման հիմքում:

2.Ի՞նչ է մթնոլորտը, շերտերը

երկնային մարմնի գազային ծածկ, որը նրա շուրջը պահպանվում է ձգողականության շնորհիվ։ Քանի որ մթնոլորտի և միջմոլորակային տարածությունների միջև չկա հստակ սահման, ապա ընդունված է մթնոլորտ համարել գազային այն միջավայրը, որը պտտվում է մոլորակի հետ զուգընթաց որպես մեկ ամբողջություն։ Մի շարք մոլորակների մթնոլորտային շերտը, որը հիմնականում բաղկացած է գազերից (գազային մոլորակներ ), կարող է չափազանց հաստ լինել։ Աստղերի արտաքին միջավայրը բնութագրելու համար, որը սկսվում է ֆոտոսֆերայից, օգտագործվում է աստեղային մթնոլորտ հասկացությունը։ Երկիր մոլորակի մթնոլորտը ներառում է թթվածին, որն օգտագործվում է կենդանի օրգանիզմների շնչառության համար, և ածխածնի երկօքսիդ, որն օգտագործում են բույսերը, ջրիմուռները, բակտերիաները ֆոտոսինթեզի համար։ Մթնոլորտը հանդես է գալիս նաև որպես մոլորակը արևի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներից պաշտպանող շերտ։ Մթնոլորտը առկա է մեծ զանգված ունեցող բոլոր մարմինների մոտ, ինչպիսիք են օրինակ երկրանման մոլորակները կամ գազային հսկաները։ Աստղերը նույնպես զուրկ չեն մթնոլորտից, օրինակ Արևը։ Այժմ պարզենք թե ինչ գազերից է բաղկացած մթնոլորտը։ Առաջինն ազոտի ատոմն է ( նշանակվում է N տառով), որի միջուկում կա 7 պրոտոն և 7 նեյտրոն։ Երկրորդը թթվածին ատոմն է (նշանակվում է O տառով)։ Թթվածնի և ջրածնի մոլեկուլներն իրար հետ փոխազդելիս առաջացնում են ջրի մոլեկուլներ: Երրորդն ածխածին ատոմն է (նշանակում են C տառով)։ Ածխածինը թթվածնի հետ փոխազդելով առաջացնում է ածխաթթու գազ։ Այժմ պատկերացնենք գազերի մի խառնուրդ, որի 78%-ը ազոտ է, 21%-ը՝ թթվածին, իսկ մնացած 1%-ում ջրային գոլորշիներ, ածխաթթու գազ, արգոն, նեոն, հելիում, մեթան, կրիպտոն և այլն։ Այժմ ուսումնասիրենք մթնոլորտի բոլոր շերտերն առանձին-առանձին։

3.Թթվածնի հայտնագործումը

Առաջին անգամ միմյանցից անկախ թթվածինը ստացել են շվեդ, գիտնական Շեելեն (1769—1970 թվականին՝ մագնեզիումի նիտրատի, թորակների ջերմային քայքայումից) և անգլիացի գիտնական Պրիստելին (1774 թվականին՝ սնդիկի օքսիդի և սուսրի տաքացումից).

{\displaystyle {\mathsf {2HgO\ {\xrightarrow {^{o}t}}\ 2Hg+O_{2}\uparrow }}}

4.Օզոն, օզոնային շերտ, օզոնայինճեղքերիվտանգավորությունը

Առաջադրանքներ՝Հաստատեք կամ հերքեք պնդումների ճշմարտացիությունը օքսիդների վերաբերյալ.

Թթվածին պարունակող երկտարր միացություններ են, որոնցում թթվածնի օքսիդացման աստիճանը -2 է:
Բոլոր օքսիդները ջրում լուծելի են:
Բոլոր օքսիդները փոխազդում են թթուների հետ:
Հիմնային օքսիդները, փոխազդելով թթուների հետ, առաջացնում են աղ և ջուր:
Ըստ CaCO₃ → CaO + CO₂ ռեակցիայի հավասարման ստացված թթվային օքսիդի զանգվածը ելային աղի զանգվածի 56 %- ն է:
Na₂O, CO₂, N₂O₅, CaO, SO₃ օքսիդների շարքում գրված է երեք հիմնային օքսիդ:

քիմիա 8

Փորձեր

Posted on November 26, 2020 by serli

☆֊ Հաշվարկային֊ լաբորատոր փորձեր` <<Անօրգանական շղթաներ>>

Գրեք ներքոբերյալ անօրգանական շղթաների ռեակցիաների հավասարումները, հավասարեցրեք և նշեք ռեակցիայի տեսակը.

Փորձ 1. մագնեզյումի այրում

Մետաղ-հիմնային օքսիդ-հիմք-աղ Mg→ MgO →Mg(OH)₂→ MgCl₂

Mg-O2-Mg+O-2Mgo+O

Քանի՞ գրամ աղ MgCl₂ կստացվի, եթե այրել ենք 4,8 գրամ մագնեզիում:

Ոչ մետաղ→ թթվային օքսիդ→ թթու→ աղP→P₂O₅→H₃PO₄ →Na₃PO₄

Քանի՞ գրամ աղ`Na₃PO₄ կստացվի, եթե այրել են 6,2 գրամ ֆոսֆոր:

Փորձ 2. հիմքի

Mg→ MgO →Mg(OH)₂→ MgCl₂

Միացման են կոչվում երկու կամ ավելի նյութեր, միանում են իրար առաջանում է մեկ բարդ նյութ

Փորձ 3. Չեզոքացման ռեակցյա

չեզոքացման ռեակցիա է կոչվում հիմքի և թթվի միջև ընթացող փոխանակման ռեակցիան, որի հետևանքում առաջանում է աղ ու ջուր:

Mg(OH)2 + 2HCL —–> MgCl₂ —–> 2H₂O

Փոխանակման ռեակցիաներ

Փոխանակման են կոչվում այն ռեակցիաները,որոնք կատարվում են բարդ նյութերի միջև,որտեղ նրանք փոպանակվում են իրենց բաղադրիչ մասերով: Չեզոքացման են կոչվում այն ռեակցիաները, որոնք կատարվում են հիմքերի և թթուների միջև,որի արդյունքում ստացվում է աղ և ջուր:

քիմիա 8

Լաբարատոր փորձ

Posted on November 26, 2020November 26, 2020 by serli

Լաբարատորյան ջրածին ստանալու ենք ակտիվ մետաղներից ցինկի, մագնեզյումի, ալյումինի, և աղաթթվի փոխազդեցությամբ:

Zn, Mg, Ae, և Ho

Zn + 2HCL —> ZnCL₂ + H₂ ↑

Mg + 2HCL —> MgCL2 + H₂ ↑

2Al + 6HCL —>2ALCL₃ + 3H₂ ↑

Տեղակալման է պարզ և բարդ նյութերի միջև ընթացող այն քիմիական ռեակցիան, որի ժամանակ պարզ նյութը կազմող ատոմները տեղակալում են բարդ նյութի բաղադրությունում առկա տարրերից որևէ մեկի ատոմները:

Zn + 2HCl = H₂ ↑ + ZnCl₂

2H₂ + O₂ —> 2H₂O + Q

Այրման Ռեակցիաների դեպքում անջատվում է ջերմություն և լույս։

քիմիա 8

ԱՏՈՄՆԵՐԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ: ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԲԱՑԱՏՐՈՒԹՅՈՒՆԸ: ԼԻՑՔԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ՕՐԵՆՔԸ։ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՆ ՀԱՂՈՐԴԻՉՆԵՐ ԵՒ ԱՆՀԱՂՈՐԴԻՉՆԵՐ: ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՆ ԴԱՇՏ։

Posted on October 28, 2020October 28, 2020 by serli

Թեմատիկհարցերևխնդիրներ՝

1․Ինչի՞ համար են օգտագործվում էլեկտրաչափերն ու էլեկտրացույցերը։

Ցույցենտալիսմարմնիէլեկտրանությունմիաորները։

2. Բերե°ք հաղորդիչների օրինակներ։
Հաղորդիչներ են ջուրը, մետաղները, մադրու մարմինը, երկրի մակերևույթը, աղերի ու թթուների ջրային լուծույթները։

3. Ո՞ր նյութերն են կոչվում դիէլեկտրիկներ (մեկուսիչներ), բերե°ք օրինակներ
Այն նյութերը կամ մարմինները որոնք իրենց միջով էլեկտրական լիցք չեն հաղորդում կոչվում են մեկուսիչներ կամ դիէլեկտրիկներ։Օր․՝
Սաթը, մետաքսը, կապռոնը, էբոնիտը, ապակին, ռետինը, ճենապակին և օդը։

4. Նկարագրե°ք լիցքը կիսելու հնարավորություն տվող փորձ։

Վերձնենք 2 միատեսակ էլեկտրաչափ և լիցքավորենք նրանցից մեկը։Ապա այդ 2 էլեկտրաչափերը միացնենք իրար ապակե ձողով։Կտեսնենք որ ոչ մի փոփոխություն տեղի չի ունենա։Իսկ եթե մենք էլեկտրաչափերը միացնելու համար օգտագործենք A մետաղաձողը բռնելով էլեկտրամեկուսիչ H բռնակից, կտեսնենք թե ինչպես է լիցքավորված էլեկտրաչափի նախնական լիցքը բաժանվում երկու հավասար մասի՝ այսինքն լիցքի կեսը առաջին էլեկտրաչափի գնդից անցնում է եկրորդին։

5.Կարելի՞ է արդյոք լիցքն անվերջ փոքրացնել։
Ոչ, հնարավոր չէ էլեկտրական լիցքը անվերջ փոքրացնել։Փորձերը ցույց են տվել որ լիցքը բաժանման սահման ունի։

6. Ի՞նչ է հողակցումը, ի՞նչ հատկության վրա է հիմնված։

Հողակցումը՝ լիցքի հաղորդումն է երկրագնդին, այն հիմնված է հետևյալ հատկության վրա որ՝ ինչքան մեծ է այն մարմինը որին լիցք են տալիս այնքան լիցքի մեծ բաժին է անցնում նրան։Այսպիսով մարմինների համեմատությամբ երկրագունդը հսկա է, այդ իսկ պատճառով նրա հետ շփման դեպքում լիցքավորված մարմին իր լիցքը գրեթե ամբողջությամբ նրան է տալիս, և դառնում է չեզոք։

7. Ո՞ր լիցքն են անվանում տարրական։

Ամենափոքր լիցքի բացարձակ մեծությունը անվանում ենք տարրական լիցք։Այն նշանակում ենք e տառով։
e=1..6×10-19 Կլ․

8. Ո՞վ և ե՞րբ է հայտնագործել էլեկտրոնը։

Էլեկտորնը հայտնաբերել է անգլիացի գիտնական Ջ․ Թոմսոնը 1898 թվականին։
Նա հայտնաբերեց տարական լիցք կրող մասնիկը որը կոչվեց էլեկտրոն։

9. Ի՞նչ լիցքով է լիցքավորված էլեկտրոնը։

Էլեկտրոնը լիցքավորված է բացասական լիցքով որի արժեքը միշտ նույնն է, այն անհնար է ավելացնել կամ նվազեցնել և առավել ևս զատել իր լիցքից։

10. Ատոմի ներսում ինչի՞ շուրջն են պտտվում էլեկտրոնները։

Ատոմի ներսում բացասական լիցքավորված էլեկտրոնները պտտվում են ատոմի դրական լիցքավորված միջուկի շուրջը։

11. Ի՞նչ լիցքով է լիցքավորված ատոմի միջուկը։

Ատոմի միջուկը լիցքավորված է դրական լիցքով

12. Ապացուցե°ք, որ ամբողջական ատոմը չեզոք է։

Ատոմում էլեկտրոնների ընդհանուր լիցքը գումարելով ատտոմի միջուկի լիցքին կստանանք 0։ Դա էլ ապացուցում է որ ամբողջությամբ ատոմը չեզոք է։Չեզոք են նաև նյութի մոլեկուլները, քանի որ կազմված են չէզոք ատոմենրից։

քիմիա 8

Ինքնաստուգում

Posted on October 21, 2020October 21, 2020 by serli

1.Ո՞ր  շարքում են  նշված միայն ֆիզիկական մարմիններ.
   ա) գիրք, մեխ, ալյումին, ազոտ
   բ) սեղան, գրիչ, տետր, մատանի
   գ) երկաթ, քանոն, ոսկի, թթվածին
դ) պղինձ, ջուր, արծաթ, ջրածին

Քանի՞ նյութ է ներկայացված հետևյալ բառակապակցություններում.ջրի կաթիլ, պղնձե թաս,  ալյումինե կաթսա,   ռետինե գնդակ,  պղնձե կուժ, սառցե դղյակ,  ոսկե մատանի.

1)3                     2)  6                            3)  4                                 4) 5
3. Նշվածներից ո՞ր շարքում են գրված միայն օրգանական նյութեր.
    1)  ջուր, թթվածին, կավիճ, սպիրտ
    2) կերակրի աղ, սպիտակուց, ճարպ, ազոտ
  3) շաքարավազ, քացախաթթու, գլյուկոզ, սպիրտ
    4)  սոդա, ջուր, ածխաթթու գազ, բենզոլ
4. Ինչպիսի՞ ագրեգատային վիճակում կարող է գտնվել սնդիկը.

միայն պինդ վիճակ

միայն գազային վիճակում

միայն հեղուկ վիճակում

բոլոր երեք վիճակներում

5.  Որքա՞ն է ոսկու  ձուլակտորի զանգվածը, որի ծավալը  2 սմ3 է, իսկ ոսկու խտությունը  19,3 գ/սմ3է.
1) 38,6գ                2) 9,65գ                   3) 3,86գ                       4) 1,93գ
6. Ո՞ր  շարքում  են գրված միայն բարդ նյութերի բանաձևեր.
    1)   Al, HCl, Cu, Na2SO4                                      3) H2O, N2, O3, Ni, S8
   2)   AgBr, H2, CaCO3, P4                                      4)  NaOH, CO2, NH3, CuSO4
7. Ո՞ր  շարքում են առկա միայն կովալենտային կապերով միացություններ.
     1) NaCl, HCl, Cl2, NaHCO3                                      3)  H2, NH3, H2O, CH4
    2) KBr, HNO3, CaO, P4                                            4) N2, Br2, CuSO4, Fe
8. Հետևյալ նյութերից չորս սյունակով առանձնացրեք  օքսիդները, հիմքերը, թթուներն ու   աղերը, նշեք յուրաքանչյուրի անվանումը.   HNO3, Na2O, Ca(OH)2, AgNO3, BaO, HCl, CO2,   Al2O3, NaHCO3, Fe(OH)2, K2SiO3, NaCl, H2SO4, MgO, NaOH, H3PO4, SO3, CaCl2, CuSO4, Al(OH)3.
ՕքսիդՀիմքԹթուԱղSO3 ,Na2O,CO2,Al2O3, MgO, BaOFe(OH)2,Ca(OH)2, Al(OH)3 NaOH, H3PO4 ,H2SO4HNO3, HCl AgNO3K2SiO3NaCl, NaHCO3CaCl2
9. Ո՞ր  շարքում է  գրված ֆոսֆոր, թթվածին, ածխածին, երկաթ և ազոտ քիմիական տարրերի նշանները.
1)  F, C, P, Si, Na
    2) O, C, Li, K, Ba
    3) P, O, C, Fe, N
    4) K, Na, P, Fe, C
10. Ո՞ր տարրական մասնիկներից է կազմված ատոմը.
    1)  միայն էլեկտրոններից
    2)  նեյտրոններից և էլեկտրոններից
  3)  պրոտոններից, էլեկտրոններից և նեյտրոններից
  4)  միայն պրոտոններից

Բնութագրեք  հետևյալ  տարրերը՝ ածխածին, ջրածին, թթվածին, ազոտ, ֆոսֆոր, ծծումբ, նատրիում, կալիում, կալցիում, մագնեզիում, երկաթ, ֆտոր, քլոր, բրոմ, յոդ, սիլիցիում, մանգան, պղինձ, ցինկ, արծաթ, ոսկի …. (նշված տարրերից ընտրեք մեկ մետաղ և մեկ ոչմետաղ)  ըստ հետևյալ ըստ հետևյալ սխեմայի.

Կալցիում
ա) քիմիական տարրի նշանը
Ca
բ)  կարգաթիվը, միջուկի լիցքը՝
Z =20
գ)  ատոմի բաղադրությունը (պրոտոնների, նեյտրոնների, էլեկտրոնների թիվը)
p=20 e=20 n=20
դ)  պարբերության համարը, լրիվ լրացված էներգիական մակարդակների թիվը
պարբ․ համարը-4, լրիվ լրացված էներգիական մակարդակների թիվը-2
ե)  խմբի համարը, ենթախումբը (գլխավո՞ր է, թե՞ երկրորդական), արտաքին էներգիական մակարդակում էլեկտրոնների թիվը
խմբի համարը-II, գլխավոր ենթախումբ, արտաքին էներգիական մակարդակում էլեկտրոնների թիվը-2
զ)  էլեկտրոնների բաշխումն ըստ էներգիական մակարդակների
2 8 8 2
է)  էլեկտրոնային բանաձևը (էլեկտրոնների բաշխումն ըստ էներգիական մակարդակների և ենթամակարդակների)
4s2
ը) ո՞ր հատկություններն են ավելի ուժեղ արտահայտված` մետաղակա՞ն, թե՞ ոչ մետաղական…
մետաղական
  թ)  ինչպիսի՞ պարզ և բարդ նյութերի օրինակներ գիտեք, որոնց բաղադրության մեջ առկա է այդ տարրի ատոմներ
Ca2, Ca(OH)2
ժ)  Կատարեք հաշվարկներ` որոշեք այդ տարրի մեկ ատոմի զանգվածը` mo (գ), տարրի առաջացրած օքսիդի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը`Mr, տարրերի զանգվածային հարաբերությունները, զանգվածային և մոլային բաժինները օքսիդում:
Mo(Ca)=Ar(Ca)*1,66⋅10-24գ=(40*1,66)*10-24գ=66,4*10-24գ
Կալցիումի օքսիդ-CaO
Mr(CaO)=Ar(Ca)*Ar(O)=40*16=640 Mr(CaO)=640
Սիլիցիում
ա) քիմիական տարրի նշանը
S
բ)  կարգաթիվը, միջուկի լիցքը՝
Z=14
գ)  ատոմի բաղադրությունը (պրոտոնների, նեյտրոնների, էլեկտրոնների թիվը)
p=14 e=14 n=14
դ)  պարբերության համարը, լրիվ լրացված էներգիական մակարդակների թիվը
պարբ․ համարը-3, լրիվ լրացված էներգիական մակարդակների թիվը-2
ե) խմբի համարը, ենթախումբը (գլխավո՞ր է, թե՞ երկրորդական), արտաքին էներգիական մակարդակում էլեկտրոնների թիվը
խմբի համարը-IV, գլխավոր ենթախումբ, արտաքին էներգիական մակարդակում էլեկտրոնների թիվը-4
զ)  էլեկտրոնների բաշխումն ըստ էներգիական մակարդակների
2 8 4
է)  էլեկտրոնային բանաձևը (էլեկտրոնների բաշխումն ըստ էներգիական մակարդակների և ենթամակարդակների)
3s23p2
ը) ո՞ր հատկություններն են ավելի ուժեղ արտահայտված`մետաղակա՞ն, թե՞ ոչ մետաղական
ոչ մետաղական
  թ)  ինչպիսի՞ պարզ և բարդ նյութերի օրինակներ գիտեք, որոնց բաղադրության մեջ առկա է այդ տարրի ատոմներ
SiO2, Si2
ժ)  Կատարեք հաշվարկներ`որոշեք այդ տարրի մեկ ատոմի զանգվածը`mo (գ), տարրի առաջացրած օքսիդի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը`Mr, տարրերիզանգվածային հարաբերությունները, զանգվածային և մոլային բաժինները օքսիդում:
Mo(Ca)=Ar(Si)*1,66⋅10-24գ=(28*1,66)*10-24գ=46, 48*10-24գ
Սիլիցիումի օքսիդ-SiO2
Mr(SiO)=Ar(Si)*Ar(O)=28*32=896 Mr(SiO)+896

Համապատասխանեցրեք նյութի հատկությունները և անվանումը.

ՀատկություններըԱնվանումըա) բնորոշ հոտով թափանցիկ հեղուկ բ) ջրում լավ լուծվող պինդ նյութգ) մետաղական փայլով պինդ գունավոր նյութդ) ջրում քիչ լուծվող անհոտ, անհամ գազ1) կավիճ2) սախարոզ 3) քացախաթթու 4) թթվածին 5) քլոր 6)  յոդ
Ա)-3)
Բ)-2)
Գ)-6)
Դ)-4)

քիմիա 8

Posted on October 8, 2020 by serli

Դասարանային աշխատանք՝ ընտրեք կենցաղում կամ շրջապատում 2-3 նյութ,գրեք դրանց բանաձևերը և կատարեք հետևյալ հաշվարկները`

Ինչպիսի՞ տարրերից են կազմված նյութը,ատոմների քանակը

Հաշվեք հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները՝Mr
Որոշեք տարրերի զանգվածային բաժինները՝w,զանգվածային հարաբերությունները և տարրերի մոլային բաժինները բարդ նյութերում:

Նյութի որակական բաղադրություն ասելով հասկանում ենք թե ինչպիսի տարրերից է կազմվաց նյութը։

Նյութի քանակական բաղադրություն ասելուվ հասկանում ենք

Ատոմների թիվը մոլեկուլում մեկ ինդեքսը չենք գրում։

N(H)=2 ատոմ

N(O)= 1 ատոմ

2. Ատոմների զնագվածյին հարաբերությունը։

m(H):(O)=2Ar(H):Ar(O)O= 2 . 1:16 = 1:8

3. Ատոմների զանգվածային բաժինները բարդ նըութ են։

W(H)=?%

W(O)=?%

Mr(H₂O)=2 . Ar(H)=Ar(O)=2 . 1+16=18

1 —- 18

W(H)=X —- 2

18x=2 . 1

W(H)=2 . 1:18 . 100%=11,11%

քիմիա 8

Դաս 2- Գործնական աշխատանք

Posted on October 3, 2020October 3, 2020 by serli

<<Նյութերի հատկությունները՝ ֆիզիկական, քիմիական,ֆիզիոլոգիական>> Նյութերը դասակարգել,տեղադրել աղյուսակում,անվանել,գրել բանաձևերը: Նկարագրել ֆիզիկական հատկությունները՝ գույնը, ագրեգատային վիճակը(պինդ, հեղուկ, գազային), եռման,հալման ջերմաստիճանները, ջերմա-,էլեկտրահաղորդականությունը, լուծելիությունը ջրում և այլն:

Նյութի ֆիզիկական հատկությունները դիտարկում են կամ չափում են առանց նոր նյութ ստանալու։

Նյութի քիմիական հատկությունները քիմիական փոխազդեցություններին մասնակցելու ընդունակություն ունեն, երբ առաջանում են նոր նյութեր, նոր ֆիզիոլոգիական հատկություններ։

Նյութի ֆիզիոլոգիական հատկությունը ազդեցությունն է կեդանի օրգանիզմի վրա՝ դրական կամ բացասական։

Պարզ նյութեր	Բարդ նյութեր
N(ազոտ)	կերակրի աղ(NaCl) շաքար
Օ(թթվածին)	Ջուր (H2O) Պղնձարջասպ Նատրիումի հիդրոկարբոնատ Ացետոն

H₂O-սովորական ջուր-անօրգանական
NaCl-կերակրի աղ-անօրգանական
C₁₂H₂₂O₁₁-սախարոզ-օրգանական
O₂-թթվածին
C₂H₅OH-էթիկ սպիրտ, գինու սպիրտ, կոնյակի սպիրտ, բժշկական սպիրտ-օրգանական
H₂-ջրածին-անօրգանական
N₂-ազոտ-անօրգանական
CH₃COOH-քացախաթթու-օրգանական
NaHOO₃-խմելու սոդա”նատրիումի հիօդրոկարբոնատ-անօրգանական
Na₂CO3″10 H₂O-լվացքի սոդա
Fe-երկաթ-անօրգանական
Cu-պղինձ-անօրգանական

1. Նյութի անվանում՝ Ջուր – համար մեկ նյութը բնության մեջ

Բանաձ — H2O
Ագրեգատային վիճակ — հեղուկ
Հոտ և համ — չունի
Գույն — չունի
Փայլ — չունի
Խտություն — 1,00
Լուծելիությունը ջրում — չի լուծվում
Պլաստիկություն — չունի
Ջերմաէլետրահաղորդականություն — չունի
Համան և եռման ջերմաստիճան — 0, 100

2. Նյութի անվանում — Կերակրի աղ

Բանաձև — NaCl
Ագրեգատային վիճակ — պինդ
Հոտ և համ — ունի
Գույն — չունի
Փայլ — չունի
Խտություն — 2,17
Լուծելիությունը ջրում — լավ
Պլաստիկություն — չունի
Ջերմաէլետրահաղորդականություն — ունի
Համան և եռման ջերմաստիճան — 801, 1465

3. Նյութի անվանում — Սախարոզ

Բանաձև — C₁₂H23O₁₁
Ագրեգատային վիճակ — պինդ
Հոտ և համ — ունի
Գույն — ունի
Փայլ — չունի
Խտություն — 1,59
Լուծելիությունը ջրում — լավ
Պլաստիկություն — չունի
Ջերմաէլետրահաղորդականություն — չունի
Համան և եռման ջերմաստիճան — 185, քայքայվում է

4. Նյութի անվանում — թթվածին

Բանաձև- O₂
Ագրեգատային վիճակ — գազային
Հոտ և համ — չունի
Գույն — չունի
Փայլ — չունի
Խտություն — 0,00143
Լուծելիությունը ջրում — քիչ
Պլաստիկություն — չունի
Ջերմաէլետրահաղորդականություն — ունի
Համան և եռման ջերմաստիճան — —219, -183

5. Նյութի անվանում — Ազոտ

Բանաձև — N₂
Ագրեգատային վիճակ — գազային
Հոտ և համ — չունի
Գույն — չունի
Փայլ — չունի
Խտություն — 0,00125
Լուծելիությունը ջրում — քիչ
Պլաստիկություն — չունի
Ջերմաէլետրահաղորդականություն — ունի
Համան և եռման ջերմաստիճան — -210, -196

6. Նյութի անվանում — քացախաթթու

Բանաձև — CH3COOH
Ագրեգատային վիճակ — հեղուկ
Հոտ և համ — ունի
Գույն — ունի
Փայլ — չունի
Խտություն — 1,05
Լուծելիությունը ջրում — միախառնվում է ցանկցած հարաբերակցությամբ
Պլաստիկություն — չունի
Ջերմաէլետրահաղորդականություն — չունի
Համան և եռման ջերմաստիճան — 17, 118

7. Նյութի անվանում — էթիլ սպիրտ

Բանաձև — C2H5OH
Ագրեգատային վիճակ — հեղուկ
Հոտ և համ — ունի սուր հոտ
Գույն — չունի
Փայլ — չունի
Խտություն — 0,79
Լուծելիությունը ջրում — լուծվում է
Պլաստիկություն — չունի
Ջերմաէլետրահաղորդականություն — չունի
Հալման և եռման ջերմաստիճան — -114, 78

8․Նյութի անվանում — երկաթ

Բանաձև — Fe
Ագրեգատային վիճակ — պինդ
Հոտ և համ — չունի
Գույն — ունի
Փայլ — ունի
Խտություն — 7,87
Լուծելիությունը ջրում — չի լուծվում
Պլաստիկություն — չունի
Ջերմաէլետրահաղորդականություն — ունի
Հալման և եռման ջերմաստիճան — 1539, 2870

քիմիա 8

Դաս 7,8-րդ անցածի կրկնողություն

Posted on October 1, 2020 by serli

1). Ավագ դպրոց֊վարժարանի սովորողների մուտքը վերադասավորված քիմիայի լաբորատորիա

2). Ծանոթացում միմյանց հետ և «Հեղինակային կրթական ծրագրով իրականացվող նախագծերի և առաջադրանքների փաթեթների» հետ։

3). 7,8- րդ դաս. անցածի կրկնողություն. Թեմաները՝ Ֆիզիկական մարմին և նյութ:Ինչ՞ էնյութը, պարզ և բարդ նյութեր, անօրգանական և օրգանական նյութեր:Մաքուր նյութեր, խառնուրդներ(համասեռ և անհամասեռ): Նյութի հատկությունները՝ ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիոլոգիական:

Հարցեր և վարժություններ.

Սահմանեք և բնութագրեք ո՞րն է կոչվում ֆիզիկական մարմին,օրինակներ…

Ֆիզիկական մարմին են կոչվում մեզ շրջապատող բոլոր առարկաները: Յուրաքանչուր ֆիզիկական մարմին ունի որոշակի ձև, զանգված ու ծավալ: Բոլոր ֆիզիկական մարմինները կազմված են նյութերից: Ֆիզիկական մարմիններ են ՝ սեղանը, մատիտը, քանոնը, թեյնիկը։

Մոտավոևապես քանի՞ միլիոն նյութ է հայտնի մարդկությանը

Ներկայումս մարդկությանը հայտնի է մոտավորապես 30 միլիոն նյութ: Նյութերը լինում են պարզ և բարդ։ Պարզերը ՝ 400, իսկ բարդերը ՝ 30 միլիոն։ Պարզերը լինում են մետաղ և ոչ մետաղ։ Բարդերը լինում են անօրգանական և օրգանական։

Սահմանեք,դասակարգեք և բնութագրեք նյութերը, գրեք պարզ և բարդ, անօրգանական և օրգանական նյութերի օրինակներ…

Այն ամենը, ինչ տեսնում ենք մեր շուրջը, նյութ է։ Նյութը կազմված է մասնիկներից։ Նյութը միմյանց հետ փոխազդող մասնիկների(ատոմ, մոլեկուլ, իոն) համախումբ է, իրեն բնորոշ բաղադրությամբ, կառուցվածքով, հատկություններով ՝ զանգվածով, ծավալով օժտված։ Նյութերը գտնվում են պինդ, հեղուկ և գազային վիճակներում։ Բարդ նյութերը կազմված են մի քանի տարբեր տարրերի ատոմներից, իսկ պարզ նյութերը մեկ տարրի ատոմներից։ Օրգանական են այն բարդ քիմիական միացությունները, որոնց մեջ մտնում է ածխածինը։

v Բաղադրությամբ?

v Կառուցվածքով?

v Հատկություններով?

Սահմանեք և բնութագրեք մաքուր նյութերի հատկությունները`ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիոլոգիական, օրինակներ….

Նյութը օժտված է ֆիզիկական, քիմիական և ֆիզիոլոգիական հատկություններով։ Ֆիզիկական հատկություններն են նյութի ագրեգատային վիճակը, գույնը, հոտը, համը, լուծելիությունը ջրում, պլաստիկությունը, խտությունը, ջերմա և էլեկտրահաղորդականությունը և այլն: Նյութի քիմիական հատկությունները, դա նյութի փոխազդեցությունն է այլ նյութերի հետ և նոր նյութերի առաջացումը: Նյութի ֆիզիոլոգիական հատկություններն են այդ նյութի ազդեցութությունը կենդանի օրգանիզմների վրա:

Կա մարդկությանը հայտնի 118 քիմիական տարր։ Վերջին տարրը հայտնաբերել է հայ քիմիկոս Յուրի Հովհաննիսյանը, և վերջին տարրի անվանումն իր անունով է ՝ Oգանեսոն տարր։