Category: գրականություն 8

Բացատրել բառերը.
Կռնակ-մարմնի ետևի մասը՝ ուսերից մինչև մեջքը
Գալարվել-ոլորվել
Մթագնել-մթնել, խավարել
Հորձանք-հեղեղ, հոսանք
Թափոր-հոգևորականների հանդիսավոր երթ
Դավ-նախապատրաստված չարամիտ արարք
Ստեպ-ստեպ-քայլ առ քայլ
Անդադրում-անդադար
Զսպան-զսպակ
Ածելի-սուր բերանով դանակ
Ավար-թալան, կողոպուտ
Համակվել-պատվել, լցվել
Կափկափել-բաբախել
Մոլեգին-կատաղի, վայրագ
Ընկղմվել-սուզվել, մխրճվել
Շեշտակիություն-ճիշտ նշանառություն
Ջլատվել-թուլանալ, տկարանալ
Խորհրդածել-մտածել, մտմտալ
Խելահեղ-խելքը կորցված
Սեպ-ներքևի ծաղրը սրած
Մխրճվել-խրվել, մտնել
Ընկրկել-նահանջել
Հրացոլք-կրակի ցոլք
Հոգնաբեկ-հոգնած ջարդված

Վերլուծական աշխատանք.

«Դու գլուխս կուտես, ա՛յ ձուկ,— մտածեց ծերունին։— Դա, իհարկե, քո իրավունքն է։ Կյանքումս երբեք չեմ տեսել քեզնից ավելի հսկայական, գեղեցիկ, հանդարտ ու վեհանձն արարած։ Ի՜նչ արած, սպանի՛ր ինձ։ Ինձ համար արդեն մեկ է, թե ով ում կսպանի»։

Այս հատվածում ծերունին հասկացել էր, որ նրա և ձկան պայքարը, դա հավասարը հավասարի դեմ պայքար էր և նա էլ չէր կարևորում իր կյանքը։ Նա միայն մտածում էր հաջողություն ունենալու և ձկանը սպանելու մասին։ Նա համարում էր, որ ինչքան նա կարող է սպանել ձկանը, այդքան էլ ձուկը նրան։ Նա ձկանը ընդունում էր, որպես բարեկամ և մարդ։

Եվ ի՜նչ թեթևություն ես զգում, երբ պարտված ես,— մտածեց նա։— Չէի էլ իմանում, որ այսպես հեշտ է դա։

Ես համաձայն եմ այս խոսքի հետ, որովհետև պարտվելը շատ հեշտ է և վատ բան չէ։ Պարտվելով մարդիկ ավելի շատ նոր բաներ են իմանում և պարտության շնորհիվ ավելի են վարպետանում։ Երբ պարտվում ես քո լարվածությունը անցնում է և դու ավելի հանգիստ ես լինում և իմանում ես, որ դու գոնե պայքարել ես հաղթանակի համար ու պարտվել ես աշխատասեր ձևով։

Ըմբոստի մահը

• բացատրել

ըմբոստ-  հանդուգն, հակառակող, չլսող, անհնազանդ

գալարվել-ոլորվել, պտույտներ գործել

գաղջ-գոլ

պատուտակ-

ճգնել-ջանք թափել

անհագ-անկուշտ

զմայլվել-հիանալ

պատվանդան-հիմք

ոստ-շիվ

մրմնջալ-տրտնջալ

• ինչպիսի հասարակություն է նկարագրված առաջին հատվածում — նշիր նմանություններ և տարբերություններ քո շրջապատի հետ:

Կարծում եմ այստեղ նկարագրված է այնպիսի հասարակություն, որտեղ ոչ ոք չի խրախուսում մյուսին, չի աջակցում, հուսախափ է անում: Իսկ իմ հասարակությունը ինձ օգնում է, հույս տալիս, աջակցում և խրախուսում:

• ի՞նչ գծված սահմանի մասին է խոսքը, բեր օրինակներ:

Կարծում եմ՝ գծված սահմանը այն է, որ մարդը ուզում է տարբերվել մյուսներից, և ապրել այնպես ինչպես նա է ուզում:

• ի՞նչ է խորհրդանշում քամին, կայծակը, որոտը, արևի լույսը:

Կարծում եմ քամին, կայծակը, որոտը և արևի լույսը դրանք՝ խանգառող հանգամանքներն էին:

• ու՞ր էր ձգտում հասնել Ըմբոստը. մեղադրու՞մ ես նրան, թե արդարացնում, ինչու՞:

Ըմբոստը ձգտում էր հասնել իր նպատակին և ես կարծում եմ, որ նա ճիշտ էր, քանի որ նա ցանկանում էր իր նպատակներին հասնել:

• կա՞ մի բարձր տեղ, ուր դու ես ձգտում հասնել, ինչպե՞ս ես հաղթահարում այդ բարձրությունը:

Կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր մարդ ունի իր երազանքները և նպատակները, և հենց այդ է այն բարձր կետը ուր ձգտում են մարդիկ և բացառապես ես:

Առաջադրանքներ.

• բացատրիր բառերը — վշտալից-տառապալի, բխել-հոսել, համակվել- լցվել, գգվել-գուրգուրել, անհուն-ասնսահման, անհագ-անկուշտ, պարփակված-շրջափակվել, խոռոչ-փոս, թոթվել-շարժել, ննջել-քնել, հեգնորեն-հեգնաբար, սոսկում-Սարսափ, հոռետես-վատատես, ռամիկ-ժողովուրդ, պապակվել-պապակել , ոստյուն-ցատկ, բաբախել-Տրոփել:
• երբեք չէի ցանկանա վանդակ մտնել, նույնիսկ եթե ինձ թագավորություն տային այնտեղ…  ինչպե՞ս կմեկնաբանես այս միտքը: Ի՞նչը կարող է քեզ համար վանդակ լինել (ստեղծագործական աշխատանք):

Ես հասկանում եմ ասյ միտքը, որ մարդ եթե ազատ չլինի կյանքի իմաստը չի հասկանա:

Ինձ համար ճաղավանդակ է ուրիշ դպրոցները:Ճաղավանդակ է ինձ համար պարապությունը:Ճաղավանդակում եմ ինձ զգում երբ տանն եմ:Ճաղավանդակում եմ ինձ զգում երբ ինձ ճնշում են:Ինձ համար ճաղավանդակում են այն մարդիկ ովքեր ազատություն ունեն բայց կյանքը չէն վայլում:Ես ճաղավանդակում եմ ինձ զգում երբ իմ շրջապատում նոխկալի մարդիկ են:Ճաղավանդակը այն է երբ մարդիկ իրենց ազատ չէն զգում:

• Ճնճղուկը եթե մարդ լիներ, ինչպիսի՞ն կլիներ: Իսկ արու դեղձանի՞կը:

Ճնճղուկը եթե մարդ լիներ կլիներ ազատ և հետաքրքրասեր:Իսկ արուն կլիներ հավատարիմ և ուրիշների հետևից նույն բանը չէր կրկնի:

• Դու ո՞ր ճանապարհը կընտրեիր, ինչու՞:

Ես կնտրեի ազատությունը, որովհետև եթե փակված լինեմ ինչ որ տեղ չէմ կարող վայլել կյանքը:Ազատությունը նրանով է լավ, որ ուր կուզես կգնաս և ինչ կուզես կանես:Իհարկե ոչ լպիրշություններ:

• Պատմվածքից դուրս բեր այն հատվածը, որտեղ ներկայացվում է հեծանիվը վերցնելու պատճառը. արդարացվա՞ծ արարք է, ինչու՞: Այք Ջորջը դուրս եկավ կինոթատրոնի շենքից, այդ կինոնկարի եռանդուն, խիզախ ու հաջողակ տղան արդեն ինքն էր: Եվ քանի որ ինքն արդեն ուրիշ էր և իր արարքը ամենևին էլ սխալ չէր հասկացվի, նա վերցրեց հեծանվակայանում սպասող բոլորովին նոր հեծանիվը և ողջ աշխարհի աչքի առաջ նստեց ու սլացավ: Ոչ, իմ կարծիքով արդարացված չէր, քանի որ նա իրավունք չուներ վերձնել հեծանվակայանում դրված հեծանիվը։

• Պատմվածքից դուրս բեր այն հատվածը, որտեղ նշվում է հեծանիվը լիովին իրենը համարելու պատճառը. վերլուծիր այդ հանգամանքը: Հոկտեմբերին նա արդեն մոռացել էր, թե հեծանիվն ինչպես է իր ձեռքն ընկել: Նոյեմբերին, մեկի հետ չափ մտած սուրալիս, հեծանիվի շղթան տեղից թռավ: Առջևի անվագոտին ջարդվեց, անիվի ճաղը ծռվեց: Նոր գոտին տղայի վրա մեկ ու քառորդ դոլար նստեց, նոր ճաղի համար վճարեց մեկ դոլար, հիսուն սենթ էլ՝ աշխատանքի գինը: Նա արդեն հեծանիվն իրենն էր համարում, որովհետև հեծանիվի վերանորոգման համար իր գրպանից գումար էր ծախսում։
• Տարբերություն կա՞ Այքի արած գողության և իրենից արված գողության միջև (երկու պատասխանի դեպքում էլ ասածդ հիմնավորիր): Իրավունք ունե՞ր զայրանալու:

Իմ կարծիքով տարբերություն չկա: Եվ Այքն ընդհանրապես իրավունք չուներ զայրանաու, քանի որ հեծանիվն իրականում իրեն չէր պատկանում:

https://youtu.be/gXvKlhJgPT0

Music is an art form and cultural activity whose medium is sound organized in time. General definitions of music include common elements such as pitch (which governs melody and harmony), rhythm (and its associated concepts tempo, meter, and articulation), dynamics (loudness and softness), and the sonic qualities of timbre and texture (which are sometimes termed the “color” of a musical sound). Different styles or types of music may emphasize, de-emphasize or omit some of these elements. Music is performed with a vast range of instruments and vocal techniques ranging from singing to rapping; there are solely instrumental pieces, solely vocal pieces (such as songs without instrumental accompaniment) and pieces that combine singing and instruments. The word derives from Greek μουσική (mousike; “art of the Muses“).^[1] See glossary of musical terminology.

In its most general form, the activities describing music as an art form or cultural activity include the creation of works of music (songs, tunes, symphonies, and so on), the criticism of music, the study of the history of music, and the aesthetic examination of music. Ancient Greek and Indian philosophers defined music as tones ordered horizontally as melodies and vertically as harmonies. Common sayings such as “the harmony of the spheres” and “it is music to my ears” point to the notion that music is often ordered and pleasant to listen to. However, 20th-century composer John Cage thought that any sound can be music, saying, for example, “There is no noise, only sound.”^[2]

The creation, performance, significance, and even the definition of music vary according to culture and social context. Indeed, throughout history, some new forms or styles of music have been criticized as “not being music”, including Beethoven‘s Grosse Fuge string quartet in 1825,^[3] early jazz in the beginning of the 1900s^[4] and hardcore punk in the 1980s.^[5] There are many types of music, including popular music, traditional music, art music, music written for religious ceremonies and work songs such as chanteys. Music ranges from strictly organized compositions–such as Classical music symphonies from the 1700s and 1800s, through to spontaneously played improvisational music such as jazz, and avant-garde styles of chance-based contemporary music from the 20th and 21st centuries.

Music can be divided into genres (e.g., country music) and genres can be further divided into subgenres (e.g., country blues and pop country are two of the many country subgenres), although the dividing lines and relationships between music genres are often subtle, sometimes open to personal interpretation, and occasionally controversial. For example, it can be hard to draw the line between some early 1980s hard rock and heavy metal. Within the arts, music may be classified as a performing art, a fine art or as an auditory art. Music may be played or sung and heard live at a rock concert or orchestra performance, heard live as part of a dramatic work (a music theater show or opera), or it may be recorded and listened to on a radio, MP3 player, CD player, smartphone or as film score or TV show.

In many cultures, music is an important part of people’s way of life, as it plays a key role in religious rituals, rite of passage ceremonies (e.g., graduation and marriage), social activities (e.g., dancing) and cultural activities ranging from amateur karaoke singing to playing in an amateur funk band or singing in a community choir. People may make music as a hobby, like a teen playing cello in a youth orchestra, or work as a professional musician or singer. The music industry includes the individuals who create new songs and musical pieces (such as songwriters and composers), individuals who perform music (which include orchestra, jazz band and rock band musicians, singers and conductors), individuals who record music (music producers and sound engineers), individuals who organize concert tours, and individuals who sell recordings, sheet music, and scores to customers.

Բացատրել բառերը.
Կռնակ-մարմնի ետևի մասը՝ ուսերից մինչև մեջքը
Գալարվել-ոլորվել
Մթագնել-մթնել, խավարել
Հորձանք-հեղեղ, հոսանք
Թափոր-հոգևորականների հանդիսավոր երթ
Դավ-նախապատրաստված չարամիտ արարք
Ստեպ-ստեպ-քայլ առ քայլ
Անդադրում-անդադար
Զսպան-զսպակ
Ածելի-սուր բերանով դանակ
Ավար-թալան, կողոպուտ
Համակվել-պատվել, լցվել
Կափկափել-բաբախել
Մոլեգին-կատաղի, վայրագ
Ընկղմվել-սուզվել, մխրճվել
Շեշտակիություն-ճիշտ նշանառություն
Ջլատվել-թուլանալ, տկարանալ
Խորհրդածել-մտածել, մտմտալ
Խելահեղ-խելքը կորցված
Սեպ-ներքևի ծաղրը սրած
Մխրճվել-խրվել, մտնել
Ընկրկել-նահանջել
Հրացոլք-կրակի ցոլք
Հոգնաբեկ-հոգնած ջարդված

Վերլուծական աշխատանք.

«Դու գլուխս կուտես, ա՛յ ձուկ,— մտածեց ծերունին։— Դա, իհարկե, քո իրավունքն է։ Կյանքումս երբեք չեմ տեսել քեզնից ավելի հսկայական, գեղեցիկ, հանդարտ ու վեհանձն արարած։ Ի՜նչ արած, սպանի՛ր ինձ։ Ինձ համար արդեն մեկ է, թե ով ում կսպանի»։

Այս հատվածում ծերունին հասկացել էր, որ նրա և ձկան պայքարը, դա հավասարը հավասարի դեմ պայքար էր և նա էլ չէր կարևորում իր կյանքը։ Նա միայն մտածում էր հաջողություն ունենալու և ձկանը սպանելու մասին։ Նա համարում էր, որ ինչքան նա կարող է սպանել ձկանը, այդքան էլ ձուկը նրան։ Նա ձկանը ընդունում էր, որպես բարեկամ և մարդ։

Եվ ի՜նչ թեթևություն ես զգում, երբ պարտված ես,— մտածեց նա։— Չէի էլ իմանում, որ այսպես հեշտ է դա։

Ես համաձայն եմ այս խոսքի հետ, որովհետև պարտվելը շատ հեշտ է և վատ բան չէ։ Պարտվելով մարդիկ ավելի շատ նոր բաներ են իմանում և պարտության շնորհիվ ավելի են վարպետանում։ Երբ պարտվում ես քո լարվածությունը անցնում է և դու ավելի հանգիստ ես լինում և իմանում ես, որ դու գոնե պայքարել ես հաղթանակի համար ու պարտվել ես աշխատասեր ձևով։

Share this:

Բացատրելբառերը. 

Վեհանձնություն- մեծահոգություն,  բարձրահոգի, վեհասիրտ

Շորթել-  խլել

Երաշխիք- որևէ բանի համար նախապես սահմանվող ապահովություն

Անվրեպ- չվրիպող

Նիրհել- ննջել

Կիրճ-  լեռնանցք

Կարկամել- լեզուն կապ ընկնել

Կզակ-  ստորին ծնոտի կլորավուն դուրս ընկած ծայրը

Պատվար-   պատնեշ

Շառաչ- աղմկալից ձայն

Անողոքաբար- անողոք կերպով

Տնտղել- ուշադրությամբ զննել

Քննարկենք (գրավորկարծիքներընախօրոքպատրաստել).

Ինչքա՜ն լավ է, որ մենք ստիպված չենք սպանել աստղերին։ … Բայց ինչքան լավ է, որ ստիպված չենք սպանել արևին, լուսնին ու աստղերին։ Բավական է, որ ուտելիք ենք շորթում ծովից ու սպանում ենք մեր եղբայրներին։ — Օվկիանոսից շորթում ենք ուտելիք, իսկ լուսատուներից ի՞նչ կշորթենք: Ի՞նչ կլինի եթե ստիպված լինենք սպանել աստղերին:

Երբծերունինձուկբռնեց, նամտածեց, որայդհսկայականձուկըշատմարդկանցկկբավականցնի։Ճիշտէ, նախղճումէրձկանը, բայցդաչփրկեցնրանև, ծերունինստիպվածէրսպանել։Իմկարծիքովշատլավէ, որաստղերիցուերկնքիցլուսատուներինմարդըչիկարողիջացնել, թեչէհաստատիրկարիքներիհամարնրանցէլկսպաներուկվերացներերկրիերեսից։Մարդուկողմիցոչնչանալուվտանգչիսպառնումլուսնին, արևին, բայցնույնըչենքկարողասելբնությանուկենդանականաշխարհիմասին։Եթեմիտեղիցկարելիէուտելիքշորթել, ապամադըվերացնումէցանկացածկենդանուութռչնի։Կենդանունսպանումէիրգեղեցիկուտաքհագուստիհամար, ծառըկտրումէջերմանալուհամար։Նույնբնականկարիքներըհոգալուհամարմարդըկսպաներնաևլուսատուներին, առանցմտածելու, որկհայտնվիսարնամանիքի, մթությանուխավարիմեջ։

Աշխարհում ոչ ոք արժանի չէ նրանով սնվելու, հապա մի նայեցե՛ք՝ ինչպես է իրեն պահում և ինչպիսի վեհանձնությամբ։ — Բացատրիր վեհանձն բառի իմաստը. ինչու՞ չի կարելի նսեմացնել այն:

Հոգեկանբարձրհատկանիշներովօժտված, ներողամիտուբարյացակամ: Վեհանձն –մեծահոգի,  բարձրահոգիևվեհասիրտ։

Նաանձեռնմխելիէ, հպարտ, անհնարէառանցնրակյանքըևնաբարձրէբոլորիցուօգտակար։

Բառայինբացատրականաշխատանք. 

Ծանծաղուտ-նոսր ջուր

Ճողփյուն-ճղպալ

Կարծր-պինդ

Ախոյան-թշնամի

Խայծ- կարթի ծայրին անցկացվող որդը

Դրասանգ-ծաղկաշղթա

Ընդհուպ-կիպ

Անճարակություն-խեղճություն

Ճգնել-ջանալ

Վետվետում-ալիքանման փռչկոտել

Բաղեղ-մամրիչ

Խարազան-մտրակ

Ներբան-ոտնատակ

Ոստնել-ցատկել

Ոստոստել-ցատկոտել

Խոյանալ-սլանալ

Պիրկ- պինդ

Վերընթերցիրայնհատվածը, որտեղ պատկերված է 1. ծերունու վերաբերմունքը ծովի հանդեպ, 2. մյուս ձկնորսների վերաբերմունքը ծովի հանդեպ: Այդ հատվածի օգնությամբ փորձիր գտնել ծերունի-հասարակություն տարբերությունը (աշխարհայացք. ապրելակերպ):

Ծերունին խավարում զգում էր, որ մոտենում է առավոտը, թիավարելիս լսում էր մի դողդոջ ձայն, թռչող ձկներն էին ջրից դուրս գալիս ու իրենց կարծր թևերով օդը սուլոցով ճեղքելով՝ հեռանում էին։ Նա քնքուշ սեր էր տածում թռչող ձկների նկատմամբ, դրանք նրա լավագույն բարեկամներն էին այդտեղ՝ օվկիանոսում։  Մտքում նա միշտ ծովն անվանում էր la mar, ինչպես իսպաներեն անվանում են նրան սիրող մարդիկ։ Երբեմն նրան սիրողը վատ է խոսում նրա մասին, բայց միշտ ինչպես կնոջ մասին՝ իգական հոդով։ Ավելի երիտասարդ ձկնորսները, նրանք, որոնք իրենց պարանների համար խցանների փոխարեն լողաններ են գործածում և որսի են գնում մոտորային նավակներով, որ գնել են այն օրերին, երբ շնաձկան լյարդը մեծ գին ուներ,— ծովն անվանում են, el mar այսինքն՝ արական հոդով։ Սրանք նրա մասին խոսում են որպես տարածության, ախոյանի, երբեմն նույնիսկ թշնամու մասին։ Իսկ ծերունին մշտապես մտածում էր ծովի՝ որպես կնոջ մասին, որը մեծ շնորհներ է պարգևում կամ մերժում, իսկ եթե իրեն թույլ է տալիս չմտածված կամ անբարյացակամ արարքներ, ճա՛րդ ինչ. այդպես է նրա բնույթը։ «Լուսինը հուզում է ծովին ինչպես կնոջ»,— մտածում էր ծերունին։

Այս հատվածից երևում էր, որ ծերունին տարբերվում  է հասարակությունից: Հասարակության համար ծովը ուղղակի ծով էր, իսկ ծերունին յուրահատուկ վերաբերմունք ուներ ծովի նկատմամբ: Նա ծովին վերաբերվում էր՝ ինչպես կնոջը, սիրալիր և քնքուշ: Նա ծովի հետ արդեն կապվել էր և կարող էր նույնիսկ զրուցել ծովի հետ: Նա մենակ էր ապրում և նրա ընկերը ծովն էր:

Մեկնաբանիրայսմիտքը՝համաձայնելովկամմերժելովայն:

Լավ է իհարկե, երբ մարդու բախտը բանում է։ Բայց ես գերադասում եմ կարգին բռնել իմ գործը։

Այս մտքի հետ ես համաձայն եմ: Միտքը ուզում է ասել, որ լավ է, երբ մարդու բախտը բերում է, որ նրա աշխատանքը հաջողվում է, բայց ավելի լավ է սեփական ուժերով այնպես աշխատել, որ ամեն ինչ հաջողվի, այլ ոչ թե բախտը բերի:

Բացատրելբառերը. 

Ձեռնունայն-դատարկաձեռն

Հարպուն-նետողական զենք

Կայմ-սյուն, որից կապվում է առագաստը

Աննկուն-չնկճվող

Մառլին-ձուկ

Սարդին-սարդինաձկան պահածո

Նավացռուկ-նավի առջևի մաս

Սիրազեղ-սիրալիր

Մամլած-նեխած

Ոսկեթույր-ոսկե գույն ունեցող

Ծանծաղուտ- կանգնածկամհոսողջրիծանծաղտեղ

Խեժ- ծառերիցարտազատվողմածուծիկհյութ

Խծուծ- թարախըարտացելուհամարգործիք

Բոկոտն- ոտաբոբիկ

Գտիրհատվածներ (արտահայտություններ, նախադասություններ), որոնք կօգնեն քեզ բնութագրել`          

1. ծերունուն

Ծերունիննիհարէրուհյուծված, ծոծրակնակոսվածէրխորկնճիռներով, իսկայտերըծածկվածէինմաշկայինանվնասքաղցկեղիթուխբծերով, որառաջենբերումարևադարձայինծովիհարթությանմեջարտացոլվածարևիճառագայթները։Այդբծերըայտերիվրայովիջնում֊հասնումէինվզին, ձեռքերիվրաերևումէինխորսպիներ, որպարաննէրառաջացրելխոշորձուկհանելուժամանակ։Բայցնորսպիներչկային, եղածներըհինէին՝վաղուցանջուրանապատիճաքերինման։

Հինէրնրաամենինչը, բացիաչքերից, իսկաչքերիգույնընմանէրծովին, աննկունմարդուուրախաչքերէինդրանք։

• տղային

Տղանշատնրբանկատևբարիէր: Նամտածումէրծերունումասինևփորձումէրամենկերպօգնելնրան:

Ինչպեսեսհասկանումայսարտահայտությունները.

Բայց գիտեր, որ հեզությունը եկել է և իր հետ ո՛չ ամոթ է բերել, ո՛չ էլ մարդկային արժանապատվության կորուստ։

Սկզբում պարտք ես խնդրում, հետո էլ ողորմություն ես խնդրում…

Իսկ դու համաձա՞յն ես  այս մտքերի հետ. ինչու՞:Այո ես համաձայն եմ որովհետև մեկ մեկ մարդիկ ամաչում են իրարաից հարցնել այդպիսի բաներ: