Ալեքսանդր Շիրվանզադեի «Արտիստը» պատմվածքը իմ սիրելիներից մեկն է։ Այն պատմվում է հեղինակի դեմքից, ով հինգ ամիս էր ինչ Օդեսայում էր, բայց հասցրել էր արդեն չորս անգամ իր բնակավայրը փոխել։ Այդ գործընթացը հատուկ հաճույք էր պատճառում իրեն, քանի որ նոր միջավայր էր այցելում, նոր ծանոթություններ ունենում, և մի թաղից մյուսը տեղափոխվելը նմանեցնում էր մի երկրից մյուսը գնալուն։
Հենց ամենասկզբից ջերմ հարաբերություններ հաստատվեցին իր և հարևանների միջև, ովքեր իտալացիներ էին։ Քսան տարեկան Լուիզան՝ տանտիրուհու աղջիկը, ամեն օր դաշնամուր էր նվագում, երգում և իր հրապուրիչ ծիծաղով վարակում բոլորին։ Այդպիսի մի երեկո էր, երբ սենյակ մտավ Լևոնը՝ տասնութ տարեկան մի պատանի, հաճելի արտաքինով։ Նա ամբողջ շրջապատում հայտնի էր «Արտիստ» անվանմամբ։ Նրան այդպես էին անվանում, քանի որ սիրում էր արվեստը, նա նվագում էր և թատրոնի ոչ մի ներկայացում բաց չէր թողնում։ Լևոնը անծանոթ արտիստների համար միշտ փառք է ստեղծում՝ իր առաջին ծափահարությամբ, որին հետևում են մյուսները։ Պատանին առաջին իսկ հայացքից գրավեց հեղինակին, շուտով նրանք մտերմացան և հաճախակի զրույցներ էին ունենում։ Լևոնը Լուիզային շատ էր սիրում, բայց չէր ասում։ Լուիզան նույնպես սիրում էր Լևոնին, բայց եղբոր պես էր սիրում․․․
Լևոնի հայրը թատրոնի վարսավիր էր, ով սիրահարվել էր մի հանրահայտ երգչուհու, բայց ծաղրանքների և արհամարանքի պատճառով նա դարձել էր հարբեցող և հիվանդանալով՝ մահացել։ Նրա մայրը չէր ցանկանում, որ իր որդուն հոր բաղտը վիճակվի, այդ իսկ պատճառով փորձում էր հեռու պահել նրան թատրոնից, բայց ապարդյուն։
Լուիզան շատ գեղեցիկ ձայն ուներ և որոշել էր գնալ Իտալիա ձայնը մշակելու։ Նրան այնտեղ դիմավորելու էր իրենց հարևաններից մեկը՝ Կավալլարոն։ Լուիզա մեկնելուց առաջ ջերմ համբուրեց Լևոնին և խոստացավ, որ Լևոնի նվիրած գրիչով ամեն օր նամակ կգրի իրեն։ Լևոնը փոքր-ինչ խանդեց Կավալլարոին, բայց միաժամանակ նաև ուրախ էր․․․
Նա նվագում էր նավաստիների համար և այդպիսով փող վաստակում։ Մի օր նրան թալանեցին և գողացան իր կիթառը, բաճկոնը և կոշիկները։ Ամենից շատ նա ցավում էր իր ձախ կոշիկը կորցնելու համար, քանի որ ձախ կոշիկի մեջ էր պահում վեց ամսվա ընթացքում իր վաստակաց ամբողջ գումարը, որը պլանավորել էր ծախսել՝ Իտալիա մեկնելու և Լուիզային հանդիպելու վրա։ Տղային որոշ չափով հանգստացնելու համար հեղինակը նրան ասում էր, որ Լուիզա կարող է գոռոզացած լինի իր հաջողություններից և այդ պատճառով ջերմ չի էլ ընդունի նրա այցը։ Որոշ ժամանակ անց նա սկսում է նորից նվագել և աշխատել։ Նավաստիներից մեկին շատ դուր գալիս նրա նվագը և նա խոստանում է Լևոնին իր նավով տանել դեպի Իտալիայի ափերը։
Այդ օրը լուր է գալիս, որ Լուիզան ամուսնացել է Կավալլարոնի հետ և մեկ տարով նրանք տեղափոխվել են Պարիզ։ Լսելով այս լուրը ուրախ Լևոնը մեկ ակնթարթում կորցնում է իր ամբողջ խինդը։ Հարգանքից ելնելով նա շնորհավորում է նրա հարազատներին, թեկուզ և ոչ սրտանց։
Այդ գիշեր Լևոնը տուն չի վերադառնում և հեղինակը մտահոգված լինելով, որոշում է փնտրել նրան։ Լևոնի ընկերները՝ Չաուշենկոն և Իցկոն, իմանալով իրողությունը նույնպես շտապում են գտնել Լևոնին, քանի որ գիտեին, որ ինքը տաքարյուն մարդ է։ Բայց նրանց փնտրտուքները արդյունք չեն տալիս։ Երբ հեղինակը վերադառնում է տուն, որոշ ժամանակ հետո տարօրինակ ձայներ է լսում իրեն տան բակից։ Լևոնին գտել էին․․․ Նավաստիները հանել էին նրան ջրից “Խերսոն” շոգենավի տակից, որ երկու շաբաթից հետո պիտի տաներ նրան Իտալիա․․․
Լևոն
Լևոնը 18 տարեկան մի պատանի էր, նիհար, գունատ դեմքով, կուրծքը փոքր-ինչ ներս ընկած: Հագած էր մուգ կապտագույն գոտևոր, կարճ բաճկոն, որի կուրծքը զարդարված էր ասրյա խաչաձև ծոպերով և նույն գույնի նեղ վարտիք: Ձեռքին բռնած էր մի կակուղ կանաչագույն գլխարկ` փետուրով զարդարված, նման այն գլխարկներին, որ դնում են թափառաշրջիկ հույն անդրիավաճառները կամ իտալացի երաժիշտները: Նրա դեմքի գծերը կանոնավոր էին ու նուրբ, աչքերն ունեին ինչ-որ մելամաղձիկ արտահայտություն: Դա այն երջանիկ դեմքերից էր, որոնք հենց առաջին հայացքով մարդու սրտում շարժում են համակրության զգացում:
Բոլոր արտիստները ճանաչում են նրան, բոլորին նա ծառայություններ է անում, և բոլորը սիրում են նրան յուր հեզության և աշխուժության համար: Նա ոչ մի ներկայացում բաց չի թողնում, մանավանդ իտալական խմբի ներկայացումները: Նա ցերեկներն էլ թատրոնումն է կամ նրա շուրջը:
Նա ազնիվ է որպես նորածին և զգայուն` որպես քնարի լար։ Նա, ինչպես և յուր մայրը, խոսում էր ռուսերեն լեզվով` տաճկական արտասանությամբ:
serli 