Month: May 2023
ԳՈՐԾՆԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔ. ՄԱՅԻՍ 22
Վերաբերականներ՝գնահատողական վերաբերմունք.
- հաստատական-այո՛, անխոս, իհարկե, անշուշտ, անպայման, անտարակույս, ինչո՞ւ չէ…
- ժխտական-ո՛չ, չէ՛, բնավ
- երկբայական-ասես, արդյոք, գուցե, դժվար թե, թերևս, ինչպես երևում է…
- գնահատողական-ափսոս, ավաղ, հազիվ թե, հավանաբար…
- սաստկական-անգամ, էլ, իսկ, մանավանդ, հենց, անգամ, մինչև իսկ…
- սահմանափակման-գեթ, գոնե, միայն, թեկուզ, լոկ, սոսկ… և այլն։
Առաջադրանք.Գտի՛ր վերաբերականները.
Մի՞թե (երկբայական)վերջին պոետն եմ ես,
Վերջին երգիչն իմ երկրի,
Մա՞հն է արդյոք (երկբայական), թե նի՞նջը քեզ
Պատել, պայծառ Նաիրի։
Դուրս գրիր կապերը, որոշիր՝հետադրություն են, թե նախադրություն.
Անցյալ գիշեր մի տարօրինակ երազ տեսա։ Մի անծանոթ ձայն ասաց.
-Ներեցեք, որ խցկվում եմ Ձեր երազի մեջ (Հետադրություն, սեռական), բայց Ձեզ հետ(Հետադրություն, տրական) միանգամայն անհետաձգելի գործ ունեմ։ Միայն Դուք կարող եք օգնել ինձ. ուրիշ ոչ ոք։
Երազիս ես պատասխանեցի.
-Չարժե ներողություն խնդրել, էնքան էլ(Հետադրություն) լավ երազ չէր. եթե կարող եմ ինչ-որ բանով օգնել…
-Մի միայն դուք,- ասաց ձայնը,- հակառակ դեպքում ես ու իմ ժողովուրդը դատապարտված ենք կործանման։
-Տեր Աստված,-աղաչեցի ես։
Նրա անունը Ֆորկա էր և սերում էր շատ հին ցեղից։ Անհիշելի ժամանակներից նրա ցեղակիցները ապրել են արձակ դաշտերում՝ շրջապատված հսկայական լեռներով։ Նրանք միշտ խաղաղ են ապրել, օրինակելի օրենքով, իսկ երեխաներին դաստիարակել են սիրով ու հանդուրժողականությամբ։ Նույնիսկ ունեցել են իրենց ականավոր նկարիչները։ Ու, չնայած նրանցից ոմանք թուլություն են տածում թունդ խմիչքների նկատմամբ–Հետադրություն, սեռական), երբեմն էլ, ճիշտ է, շատ հազվադեպ, մեռնել բռնի մահով, նրանք իրենց համարում են բարի և հարգանքի (արժանի, Հետադրություն) մտածող էակներ, որ….
-Լսեք,- ընդհատեցի ես,- գուցե միանգամից անցնենք գործի՞. Ձեր անհետաձգելի գործին։
Ֆրոկան ներողություն խնդրեց շատախոսության (համար, Հետադրություն), բայց բացատրեց, որ իր աշխարհում խնդրանքը պիտի հաջորդի խնդրողի բարոյական արժանիքների ընդարձակ շարադրանքին. այդպես է գործող կարգը։
-Դե լա՜վ,- հանգստացրի նրան,- Եկեք գործի անցնենք։
Ֆրոկան շունչ քաշեց ու սկսեց։ Նա պատմեց ինձ, որ մի հարյուր տարի (առաջ, Հետադրություն) (ժամանակի (մասին, Հետադրություն) իրենց պատկերացմանը համապատասխան) երկնքից իջավ անհավանական չափսերի դեղնակարմիր մի սյուն։ Սա վայրէջք է կատարել իր մեծությամբ երրորդ քաղաքի կենտրոնական հրապարակում՝ Անհայտ Աստծո հուշարձանի (մոտ, Հետադրություն)։ Սյունն իրենից ներկայացնում էր տձև և երկու միլի ջրջագծով մի գլան։ Բնության բոլոր օրենքներին (հակառակ, Հետադրություն) սա հանկարծ բարձրացել է վեր և սարքերի համար դարձել անհասանելի, հետո նորից իջել նախկին տեղը։ Այդ ժամանակ նրանք որոշել են ազդել գլանի (վրա, Հետադրություն) ցրտի, տաքի, մանրէների, պրոտոնային ռմբակոծության (միջոցով, Հետադրություն, սեռական), վերջապես բոլոր հնարավոր միջոցներով, բայց՝ ապարդյուն։ Սարսռազդու մեծությամբ՝ նա անշարժ կանգնեց ուղիղ հինգ ամիս, տասներկու ժամ և վեց րոպե։ Հետո, (առանց, Նախադրություն, սեռական) որևէ ակնհայտ պատճառի, գլանն սկսեց շարժվել հյուսիս-արևմտյան ուղղությամբ։ Շարժման միջին արագությունը կազմում էր ժամում 78.881 մղոն (արագության (մասին, Հետադրություններ) իրենց պատկերացմամբ)։ Սա երկայնության 183.223 և լայնության 20.011 աստիճանի վրա փորեց մակերեսը, որից հետո անսպասելիորեն անհետացավ։
Այս անհավանական իրադարձությունը ուսումնասիրելու (համար, Հետադրություններ) սիմպոզիում հրավիրվեց, որին մասնակցում էին գիտության բոլոր լուսավոր գլուխները։ Եզրահանգման փաստաթղթում նրանք հայտարարեցին, որ այդ երևույթը չի բացատրվում, առանձնահատուկ է և, ամենայն հավանականությամբ, հետագայում չի կրկնվի։
Բայց ուղիղ մի ամիս (անց, Հետադրություններ) դա կրկնվեց։ Այս անգամ գլանն իջավ մայրաքաղաքի մոտ…
Առաջադրանք. գտի՛ր հրամայական եղանակի բայերը, որոշիր նաև սեռը և կազմությունը.
— Հե՜յ, քաջ Թաթուլ, կանչեց Շահը,
Անմա՞հ էիր քեզ կարծում.
Ե՛կ (գալ, չեզոք, պարզ) , բերել եմ ես քու մահը,
Ի՜նչ ես թառել ամրոցում։
***
— Հապա լըցրե՜ք (լցնել, ներգործական, պարզ) , իմ քաջ հյուրեր,
Բաժակներըդ լիուլի,
Խըմենք— Աստված կըտրուկ անի
Թուրը իմ քաջ Թաթուլի։
***
Պառկած է իբրև Թաթուլ իշխանը
Նազելի կընոջ գըլուխն իր կըրծքին,
Ու իբր ասում է՝ վե՛րկաց(վեր կենալ, չեզոք, պարզ, անկանոն) , իմ հրեշտակ,
Թո՛ղթողել, ներգործական, պարզ , որ սպանեմ ես էդ հըրեշին։
Դերբայ
Ձևաբայեր
անկատար-ում գրում, կարդում
վաղակատար-ել, ացել գրել, կարդացել
ապակատար-ելու, ալու գրելու կարդալու
ժխտական-(չեմ), ի, ա (չեմ/չէի) գրի, (չէի/չեմ) կարդա
Առաջադրանքներ
1. Լրացրու բաց թողած տառերը և կետադրիր։
Ալեքսանն այժմ ապրում էր միակ որդու՝ Բաբկենի ընտանիքի հետ, իր պապի կառուցած երեքսենյականոց բնակարանում, բայց վաղուց ի վեր տարվա մեծ մասն անցկացում էր այգու տնակի փոքրիկ պատշգամբում որտեղից ի դեպ մի չքնաղ տեսարան էր բացվում։ Սիրում էր նստել սանդուղքների վրա, և կամ ծառի տակ դրված թախտին։ Միայնակ նստած ծխամորճի ծխի մեջից ձգվող ժպիտով նայում էր իր ծաղկալից այգուն՝ ծայրածայր մաքուր ու խնամված, և նրան թվում էր կատարյալ դրախտ է բնությունը։ Գոհ էր իրեն բաժին ընկած բախտից, վայելում է հողի ոսկեառ արևից պտղավորված պարգևիների հրաշալիքները, գույնզգույն ծաղիկների բույրը, հավքերի քաղցրօրոր դայլայլը։ Արևի պես արդար՝ ծերունին միշտ զայրանում էր, երբ փոքրոգի հարևանը՝ Կախմռութ Մարգարը (այդպես էին կնքել նրան համագյուղացիները), սրդողած գանգատվում էր հարսի զայրույթ առաջացնող առօրեական արարքներից։
2. Գտիր որդու, այգուն, բնությունը, պարգևների, արարքներից գոյականների հոլովն ու հոլովումը։
3․ Տեքստում գտնել գեղեցիկ, աստիճան, փթթուն, եդեմ, երփներանգ, թռչուն բառերի հոմանիշները։
գեղեցիկ-չքնաղ
աստճան-սանդուղք
փթթուն-ծաղկալից
եդեմ-դրախտ
երփներանգ-գույնզգույն
թռչուն-հավք
4․Տեքստից գտնել 3 հնչյունափոխված բառ։
ծխամորճ-ծուխ,
պտղավորված-պտուղ
տնակ-տուն
5․Առաջին նախադասությունը շարահյուսական վերլուծության ենթարկել (որոշել նախադասության անդամները)
Առաջադրանք
Անհրաժեշտ հաջորդականությամբ ստացված տեքստից դուրս գրիր դերանունները, որոշիր տեսակը։
4) Թե ինչպես (հարցական) է ճանճը զգում մագնիսային դաշտը, և ինչու է (հարցական) բնությունը նրան օժտել այդպիսի հատկությամբ, առայժմ պարզ չէ։ Ըստ երևույթին, նա ինչ-որ (անորոշ) զգայուն օրգան ունի, որն ընդունակ է մագնիսական ուժագծերի ուղղությունն զգալու ոչ պակաս ճշգրտությամբ, քան կողմնացույցը, բայց գիտնականներն առայժմ այդ (ցուցական) օրգանը չեն գտել։
3) Իսկ եթե (հարցական) մագնիսը զգուշորեն հեռացնեք, ապա ճանճը կսկսի մաքրվել՝ թաթը թաթին քսելով և թևերից ինչ-որ (անորոշ) բան քերելով։ Մի՞թե (հարցական) տարօրինակ չէ։
1) Միջատները շատ զգայուն են մագնիսական դաշտի նկատմամբ. բավական է հետևել տնային ճանճին, կողմնացույցով որոշել, թե որտեղ են (հարցական) հյուսիսն ու հարավը, և կտեսնեք, որ եթե քամի չկա, ոչինչ (ժխտական) չի խանգարում ճանճին. նա միշտ նստում է որոշակի (որոշյալ) ուղղությամբ՝ կա՛մ հյուսիս-հարավ, կա՛մ արևելք-արևմուտք։
2) Եթե նրան դնեք ուժեղ մագնիսի բևեռների միջև, նախ կսկսի անհանգստանալ, ապա ճնշված կանշարժանա նշված ուղղություններից մեկում։ Դուք կտեսնեք, թե ինչպես է նա գլուխը «հարդարում»։
1-2-3-4
Անհրաժեշտ փոփոխությունների ենթարկելով՝ փակագծի բառերը տեղադրիր բաց թողած տեղերում։
- — Ո՜վ մարդիկ, երկնքից ձեր խնդրանքը միշտ իմ ոտքերի տակ է,— մրմնջաց բանաստեղծը։
- Մարդիկ ոտքի էին կանգնում, կպչելով պատերին, խոնարհ գլուխ տալով՝ ընկրկելով փողոցով անցնում քաղաքապետի առջև։
- Մենք խուսափում էինք նրա գործած արարքի մասին որևէ հարց տալ, թեև ինքը պահան էր զգում իր մտքերն արտահայտել։
- Հաճախ նա գիշերները վեր էր թռչում խայթվքծի պես, գալարվում անկողնու մեջ, ճչում հրդեհում այրվողի նման, հետո լռում սարսափած։
- Հո հիվանդ չե՞ս,— սրտագին ձայնով հարցրեց նա ինձ և աչքը ուշադիր մոտեցնելով նայեց,— գույնդ տեղն է միայն տխուր ես երևում։
- Անթարթ հայացքով Լիլիթը շարունակ նայում էր սողունին, սակայն օձը, ի վերջո չդիմանալով նրա հայացքի կայծակին, սուլեց և մի ակնթարթում անհետացավ։
մարդիկ – ուղղական հոլով
ոտքի – սեռական հոլով, ի արտաքին հոլովում
բանաստեղծը – ուղղական հոլով
Առաջադրանք
1. Ընտրիր ներքևում տրված բառերից, անհրաժեշտ փոփոխություններ արա և տեղադրիր բացթողած տեղերում։
- Եվ շրջելով հայացքը՝ նայեց կապույտ արշալույսի մեջ թաթախուն, երկնքի մեջ ճախրող թռչուններին:
(ճախրել, շրջել, երկինք, կապույտ) - Նա վերադարձավ տուն, կանանց շտապով ձի նստացրեց և ճանապարհ դրեց, իսկ ինքը մնաց գյուղում՝ զինված սպասելով թշնամու գալստյանը:
(նստել, սպասել, վերադառնալ, դնել) - Քույր ու եղբայր վաղուց նստած են իրենց հին տան առջև՝ կեռասի չորացած ծառի տակ, որի դժգույն տերևները մեղմորեն թափվում են նրանց վրա:
(թափել, ինքը, չորանալ, տերև) - Գնացքը դանդաղ սահեց, իսկ կառամատույցին կանգնած էր երիտասարդը, ձեռքերը գրպանում, ոտքերը լայն բացած, անտարբեր դիտում էր նրա աստիճանաբար արագացող ընթացքը:
(դիտել, կանգնել, բացել, գրպան) - Դաժան էր կայսեր հրամանը, խիստ պատիժ սպառնալիքով հրամայեց՝ պատերի քարերն այնպես ագուցել, որ երկու քարերի միջև անհնար լինի նույնիսկ ասեղ խրել:
(ագուցել, կայսր, լինել, պատիժ) - Պատկերավոր ասել՝ ինչքան ժամանակ է անցել նրա գնալուց հետո, ժամանակի զգացողությունը կորչել է և այլևս դժվարանում եմ, թե ինչ պիտի անեմ առանց նրա:
(կորչել, դժվարանալ, պատկերանալ, գնալ)
Արտագրիր՝մեծատառերը թողնելով միայն անհրաժեշտ տեղերում։
- Հինավուրց հիշատակներով հայտնի Աղթամար կղզին տարածվում է Վանա լճի հարավարևելյան մասում. նրա դիմաց հայկական Տավրոս եռնաշղթայի մաս կազմող Առնոս և Կապուտկող լեռներն են:
- Մեծ Հայքի՝ Այրարատ նահանգի Արշարունքի գավառում՝ այնտեղ, ուր Մայր Արաքսը և Ախուրյանը խառնվում են իրար և կազմում մի հարթ թերակղզի, մեծազդեցիկ նախարարներից մեկի ապարանքն էր:
- Առավոտյան Աստղիկը՝ Տարոնի դիցուհին, շրջապատված յոթ նաժիշտներով, իջնում էր Քարքե լեռան բարձունքից՝ Արածանիի՝ հայոց սրբազան գետի արծաթափայլ ալիքների մեջ լողանալու:
- Մայրաքաղաքից մի ճանապարհ Գետառի ձորով կտրուկ դուրս է գալիս Նոր Նորք. այդ մայրուղուց են սկիղբ առնում Մարաշ. Նոր Արեշ և Ջրվեժ ձգվող ճանապարհները:
- Մեր երկիրն ունեցել է շատ մայրաքաղաքներ՝ Արմավիր. Դվին, Անի, Արտաշատ … վերջինը Երևանն է:
- Մի քանի տարում մայրաքաղաքի շուրջն ստեղծվեցին բազմաթիվ նոր թաղամասեր՝ մեր կորցրած եզերքների պատմական անուններով՝ Նոր Բութանիա, Մալաթիա, Զեյթուն, Կիլիկիա, Արաբկիր …
- Հեռվում երևում էին Առջոառիճ լեռը, Հայկական Պարը, իսկ Ախուրյանի կիրճի հանդիպակած ափին՝ Անիի միջնաբերդը, Տիգրան Հոնենցի տաճարը:
- Գրիգոր Զոհրապը կանգ առավ գրասեղանի մոտ և հայացքն ուղղեց Էդգար Շահինի «Փարիզուհին կառքում» նկարի, ապա նստեց, գրեց վերնագիրը՝ «Պատերազմի դաշտեն», և սկսեց խորհել Հայաստանի ճակատագրի մասին:
- Լեռնաշատ Մոտկանի Շենիկ գյուղից, որ բազմել էր Ցրտուտ գետի ակունքի մոտ, ձորամիջյան կածանով դեպի Տավրոսի բարձունքներն էր գնում Խոդեդանը:
- Եվ ահա Տիվանդորրի թափանցիկ ոսկեփոշու միջից Խոդեդանին երևացին երկնաբերձ գագաթներով Ծովասարը, Անդոկը, Բերդակը, Սմբատասարը:
Հրամայական՝միայն 2-րդդեմք, միայնապառնիժամանակ. Խոսի՛ր, խոսե՛ք։ Արգելականհրամայականը՝ մի՛ խոսիր, մի՛ խոսեք։
Ըղձականեղանակ (երանի). ունիմիայն 2 ժամանակ՝անցյալ՝ խոսեի, խոսեինք; ապառնի՝խոսեմ, խոսենք (բոլոր դեմքերով)։ Ժխտականանցյալը՝ չխոսեի, չխոսեինք; ժխտականապառնի՝ չխոսեմ, չխոսենք (բոլոր դեմքերով)
Ենթադրական եղանակ. ըղձականից՝ կ եղանակիչով՝ ապառնի՝կխոսեմ, կխոսենք; անցյալ՝կխոսեի, կխոսեինք (բոլոր դեմքերով)։ Ժխտականը՝ժխտական դերբայի միջոցով. չեմ խոսի, չենք խոսի,; անցյալ՝ չէի խոսի, չէինք խոսի։
Հարկադրական եղանակ. ըղձականից՝պիտի կամ պետք է եղանակիչով. ապառնի՝պիտի խոսեմ, պիտի խոսենք; այնցյալ՝ պիտի խոսեի, պիտի խոսեինք։
Ժխտականը՝ չ ժխտական մասնիկը՝եղանակի չի վրա՝ապառնի՝չպիտի խոսեմ, չպիտի խոսենք; այնցյալ՝չպիտի խոսեի, չպիտի խոսեինք։
Առաջադրանք. գտի՛ր հրամայական եղանակի բայերը, որոշիր նաև սեռը և կազմությունը.
— Հե՜յ, քաջ Թաթուլ, կանչեց Շահը,
Անմա՞հ էիր քեզ կարծում.
Ե՛կ, բերել եմ ես քու մահը,
Ի՜նչ ես թառել ամրոցում։
Ե՛կ-չեզոք սեռի բայ
***
— Հապա լըցրե՜ք, իմ քաջ հյուրեր,
Բաժակներըդ լիուլի,
Խըմենք— Աստված կըտրուկ անի
Թուրը իմ քաջ Թաթուլի։
լցրեք-ներգործական
***
Պառկած է իբրև Թաթուլ իշխանը
Նազելի կընոջ գըլուխն իր կըրծքին,
Ու իբր ասում է՝ վե՛ր կաց, իմ հրեշտակ,
Թո՛ղ, որ սպանեմ ես էդ հըրեշին։
վեր կաց-չեզոք սեռի բայ
Advertisements
about:blank
REPORT THIS AD
***
Է՜յ, հըսկեցե՛ք, ի՞նչ եք քընում,
Քաջ զինվորներ Թաթուլի.
Ո՞վ է, տեսեք, տանջվում մըթնում,
Քուն չի աչքին մոտ գալի։
տեսեք-ներգործական
***
Վե՜ր կացեք, վե՜ր, ամբողջ գիշեր
Մարդ է գընում ու գալի.
Հե՜յ, զարթնեցե՜ք, առյուծ քաջեր,
Պահապաններ Թաթուլի։
վեր կաց-չեզոք բայ
***
Ու լի դառնությամբ հարցընում է նա
Դալուկ, մարմարիոն Թըմկա տիրուհուն.
— Պատասխան տո՛ւր ինձ, մատնիչ սևաչյա,
Մի՞թե Թաթուլը քաջ չէր ու սիրուն…
տո՛ւր -ներգործական
***
Հե՜յ, պարոննե՛ր, ականջ արեք
Թափառական աշուղին,
Սիրո՛ւն տիկնայք, ջահե՛լ տըղերք,
Լա՛վ ուշ դըրեք իմ խաղին։
ականջ արեք- ներգործական
Առաջադրանք. Գտիր տրված հատվածի բայերի եղանակը, ժամանակը, սեռը, կազմությունը։
***
Լինեի չոբան սարերում հեռու,
Գայիր, անցնեիր վըրանիս մոտով,
Իրար նայեինք անուշ կարոտով,
Քնքուշ ժըպտայինք հանկարծ իրարու:
լինեի-Ըղձականեղանակ, չեզոք, անկանոն
գայիր–ըղձական, չեզոք, ածանցավոր
նայեինք–ըղձական,ներգործական, անկանոն
ժըպտայինք-ըղձական, ներգործական,
****
Երբեք Հաճի աղան այդպես անխնամ չէր փոխել քայլերր իրենց տնից խանութ գնալիս։ Այն Հաճի աղան, որի փողոցով անցնելն իսկ մի հանդես էր. աղայակա՜ն։ Միշտ հաստ շալը վաթսուն-յոթանասուն տարեկան կուզի վրայով վզին փաթաթած, երկար իրանը բերընքսիվար ընկնելու պես՝ առաջ թեքած, ուղտի վիզը առջև երկարած, սև ակնոցների արանքից սապատավոր քիթը օդի մեջ խրած, հայացքը դեպի հեռուն, մի կետի՝ ընթանում էր նա։ Եվ այդ ֆեսավոր Հաճին ծիսակատարությունների նման անխուսափելի գործելակերպեր ուներ փողոցով անցնելիս. գիտեր ամեն դար ու փոսի, քար ու ոտնատեղի սովորական պատռվածքը, և եթե սայլի, ոտքի կամ բնության հետևանքով քարերն ու ոտնատեղերը նոր կարգով դասավորվեին, Հաճի աղան կանգ կառներ, լրջորեն կկշռեր նոր ոտնատեղի վտանգի չափը, իր դեղնած գավազանի ծայրով բախելով, կստուգեր ոտքը դնելիք քարի հավատարմությունը և, գավազանը ցեխի կամ ջրի մեջ դիմհար տալով, զգույշ աքլորի պես ոտքերը գետնից պոկելով ու վար դնելով, գերագույն խնամքով կանցներ վտանգավոր տեղը։
***
Ու պիտի գա հանուր կյանքի արշալույսը վառ հագած,
Հազա՜ր-հազար լուսապայծառ հոգիներով ճառագած,
Ու երկնահաս քո բարձունքին, Արարատի սուրբ լանջին,
Կենսաժըպիտ իր շողերը պիտի ժըպտան առաջին,
Ու պոետներ, որ չեն պըղծել իրենց շուրթերն անեծքով,
Պիտի գովեն քո նոր կյանքը նոր երգերով, նոր խոսքով…
Շարունակել առած-ասացվածքները
- Եղիր քաղցած,բայց ազնիվ։
- Լավ է մաքուր սիրտ ունենալ, քան լիքը քսակ։
- Ոսկին մանր է գինը ծանր։
- Ազնվությունը ամենալավ սովորությունն է։
- Անազնիվ ճանապարհով եկածը նույն ճանապարհով էլ կգնա։
- Գետի բերածը գետը կտանի։
- Մեկ ծաղիկով գարուն չի գա։
- Մինչև չգա հետինը, չի հիշվի առաջինը։
- Գայլի հետ ընկերացիր, փայտը ձեռիքցդ մի գցիր։
- Գայլի անունն է դուրս գալիս, աղվեսն է աշխարհը շուռ տալիս։
- Լավ է կույր լինես աչքով, քան մտքով։
- Փոս փորողը ինքը կնգնի մեջը։
- Ով աշխատի, նա կուտի։
- Քանի լեզու գիտես, այնքան մարդ էս։
- Փորձված թանը անփորձ մածունի հետ չեն փոխի։
- Օձի կծածը կլավանա, լեզվի կծածաը չի լավանա ։
ՀՈԼՈՎՈՒՄ
Հոլովվելիս բառը փոփոխվում է: Ընդ որում՝ տարբեր բառեր փոփոխվում են տարբեր ձևերով:Այդփոփոխություններըկոչվումենհոլովումներ:
Գոյություն ունի փոփոխության երկու տեսակ:
1. Մի դեպքում բառի ուղիղ ձևին ավելանում են վերջավորություններ, կամ բառի վերջնահնչյունը փոխվում է այլ հնչյունի, այսինքն՝ փոփոխությունը տեղի է ունենում բառի վերջում՝ ծառ–ծառի, այգի–այգու, գառ–գառան, Գրիգորենք–Գրիգորենց և այլն:
Ինչպես տեսնում ենք, ծառ և գառբառերի ուղիղ ձևերին ավելացել են ի և ան վերջավորությունները, իսկ այգի և Գրիգորենք բառերի վերջին ի և ք հնչյունները փոխվել են ու և ց հնչյունների:
Սա կոչվում է արտաքին հոլովում:
2․Մյուս դեպքում փոփոխությունը տեղի է ունենում բառի ներսում. որևէ ձայնավոր կամ երկհնչյուն փոփոխվում է` հայր-հոր, տուն-տան: Հայր բառում այ երկհնչյունը փոխվել է ո-ի, տուն բառում՝ ուձայնավորը փոխվել է ա-ի:
Սա կոչվում է ներքին հոլովում:
Հայերենի արտաքին հոլովումներն են՝ -ի, -ու, -ան, -վա, -ոջ, -ց:
- Ամենատարածվածը ի հոլովումն է՝ սարի, երեխայի և այլն:
Այդ հոլովմանն է ենթարկվում հայերենի բառերի մեծամասնությունը, ինչպես նաև եր, ներ վերջավորություններով կազմված հոգնակի թվով բոլոր բառերը, այդ թվում՝ այն բառերը, որոնք եզակի թվում ենթարկվում են այլ հոլովումների: Այդ պատճառով գոյականի հոլովումը որոշվում է ըստ եզակի թվի:
- Ու հոլովման ենթարկվում են՝
ի-ով վերջացող բառերի մեծամասնությունը՝ մատանի-մատանու, գինի-գինու և այլն,
մարդ, ամուսին, անկողին, աստված, ձի բառերը, ինչպես՝ ձի-ձիու,
բայերի այն ձևը, որը ունի ել,ալ վերջավորություն, ինչպես՝ երգել-երգելու, խաղալ-խաղալու…
- Ան հոլովման ենթարկվում են՝
գրաբարում նվերջնահնչյուն ունեցող միավանկ բառերի մեծ մասը՝ լեռան, թոռան, դռան,
տարվա եղանակների անունները՝ գարնան, ամռան, աշնան, ձմռան,
ում վերջածանց ունեցող բառերը՝ հանդիպման, զեկուցման, մանուկ բառը՝ մանկան, եթե հասարակ անուն է:
- Վա հոլովման ենթարկվում է՝
ժամանակի անունների մի մասը՝ ժամվա, օրվա, այսօրվա, առավոտվա, կեսօրվա, գիշերվա, ցերեկվա, շաբաթվա, ամսվա, տարվա և այլն:
Վայրկյան, րոպե, դար և այլ ժամանակի անուններ վա հոլովման չեն ենթարկվում, ինչպես՝ րոպե-րոպեի:
- Ոջ հոլովման ենթարկվում է
մարդկանց ազգակցական կամ այլ հարաբերություններ ցույց տվող բառերի մի մասը՝ կնոջ, քրոջ, ընկերոջ, աներոջ, տիկնոջ, տիրոջ, սկեսրոջ, տալոջ, տեգրոջ և այլն: Սկեսրայր բառը ոջ հոլովման չի ենթարկվում. այն ենթարկվում է ի հոլովման՝ սկեսրայրի:
- Ց հոլովման ենթարկվում են
անք, ենք, ոնք ածանցներով հավաքականություն ցույց տվող բառերը՝ մերոնց, Վարդանանց, Սարգիսենց:
Ներքին հոլովումներն են` ա, ո:
Ա հոլովման ենթարկվում են՝
ության վերջածանցով բառերը՝ ուրախության,
տուն, շուն, ձյուն, սյուն, արյուն, անկյուն, անուն բառերը, ինչպես՝ ձյան, անվան:
Ո հոլովման ենթարկվում են
հայր,մայր,եղբայր բառերը:
Ուշադրություն. Բացի վերը նշված բառերից համապատասխան հոլովումների են ենթարկվում նաև այն բառերի մեծ մասը, որոնց համար դրանք վերջին բաղադրիչ են, օրինակ՝ կղզի-կղզու և թերակղզի-թերակղզու, հայր-հոր և նախահայր-նախահոր:
Այլաձև հոլովումներ
Բացի նշված հոլովումներից գոյություն ունեն նաև այլաձև հոլովումներ, որոնց շատ քիչ թվով բառեր են ենթարկվում:
Այսպես՝ աղջիկ–աղջկա, սեր–սիրո, դուստր–դստեր:
Կան նաև այնպիսի բառեր, որոնք ունեն և՛ ի հոլովման և այլաձև հոլովման ձևեր՝
Օրինակհույս– հույսի–հուսո, լույս–լույսի–լուսո, սուգ–սգի–սգո, պատիվ–պատվի–պատվո, կայսր–կայսրի–կայսեր, փախուստ–փախուստի–փախստյան, գալուստ–գալուստի–գալստյան, հանգիստ– հանգստի–հանգստյան– կորուստ–կորստի–կորստյան:
ԲԱՑ ՔՆՆԱՐԿՈՒՄ․ ՄՈԺԴԵ՞, ԹԵ՞ ԱԶԱՏՈՒԹՅՈՒՆ
Երիտասարդ պարսիկ գրողի այս պատմվածքը վերջերս ընթերցած ամենապարզ, հետաքրքիր ընթացքով և անկեղծ գրված ստեղծագործությունն էր, որ ընթերցել էի։ Չեմ ցանկանում շատ խորանալ ու ներկայացնել պատմվածքի բովանդակությունը և թե մի դրվագից մյուսն ինչ էր իրենից ներկայացնում։ Այլ ցանկանում եմ միանգամից անցնել վերլուծությանը։ Պատմվածքի ողջ ընթացքում՝ սկզբից մինչև վերջ, ակնհայտ երևում է տղամարդու մեծ սերը կնոջ նկատմամբ։ Եվ այդ ամենին զուգահեռ, հեղինակի հետ միասին ցանկանում ես հասկանալ՝ արդյոք կինը լքել էր նրան, որովհետև միապաղաղ էր նրանց կյանքը։ «Ազատությո՛ւն…ազատությո՛ւն….ազատությո՛ւն…անիծյա՛լ…ստահա՛կ…կեղտի կտո՛ր» այս խոսքերից և վերջաբանից հետո ես եկել եմ միայն մեկ եզրակացության, որ ոչ՝ կնոջ համար նրանց համատեղ կյանքը միապաղաղ չէր, նա ուղղակի չէր կարողանում ընդունել այդչափ մեծ սեր և չէր կարող փոխանցել այն, հավանաբար՝ չէր սիրում կամ ուղղակի ոչ այդքան։ Սակայն Մոժդեն բավականին գիտակից էր, որ հասկանար՝ ամուսնու համար ավելի ճիշտ կլիներ ազատությունը, քան այդ սերը։ Չնայած, եթե խորանանք ու մի քանի տարբեր շերտերի տակից նայենք, միգուցե հանգենք այն եզրակացությանը, որ դա սեր չէր՝ այլ մոլուցք, մոլեգնություն տղամարդու կողմից և նա սիրում էր, դուր էր գալիս իր այդ սերը։
Հարցադրումներ քննարկման համար․
- Ինչպե՞ս կբնութագրեք Մոժդեի և հեղինակի սերը։
- Ըստ Ձեզ, Մոժդեն իսկապես վախեցած էր այն ամենից, ինչը որպես փաստարկ հետագայում ներկայացնում էր։
- Ինչու՞ կինը հետ վերադարձավ միայն 1 ամիս անց։
- Տղամարդու սերը դա գեղեցիկ զգացմու՞նք էր, թե՞ ուժգին մոլեգնություն։
- «Ազատությո՛ւն…ազատությո՛ւն….ազատությո՛ւն…անիծյա՛լ…ստահա՛կ…կեղտի կտո՛ր» տվեք ձեր բացատրությունն այս վերջաբանին։
- Երբևէ սիրահարվել եք, կամ սիրե՞լ եք․
What do you think is the most important issue facing young people today, and why ?
In the present era, young people face an array of pressing issues, but one issue stands out as particularly significant: the mental health crisis. With rising rates of anxiety, depression, and other mental health disorders among the youth, it is crucial to understand the gravity of this challenge and its profound impact on the well-being and future of young individuals. This essay explores why mental health has emerged as the most important issue facing young people today.
The mental health crisis among young people has reached alarming levels. Academic pressure, societal expectations, economic uncertainty, and the influence of social media contribute to heightened stress levels, leading to anxiety and depression. The transition from adolescence to adulthood is often marked by significant changes and challenges, further exacerbating mental health issues. Moreover, the stigma surrounding mental health often prevents young people from seeking help, compounding the problem and hindering their overall development and potential. The mental health crisis has detrimental consequences for the academic and personal growth of young individuals. Mental health issues can impede concentration, memory, and cognitive abilities, hindering academic performance. Persistent feelings of sadness, low self-esteem, and anxiety can affect social interactions, relationships, and the development of vital life skills. Untreated mental health problems during adolescence can have long-lasting effects, compromising educational attainment, career prospects, and overall life satisfaction. Addressing the mental health crisis necessitates the establishment of comprehensive support systems. Educational institutions, healthcare providers, families, and communities must prioritize mental health awareness, prevention, and intervention. Increased access to mental health services, counseling, and resources is crucial to support young people in managing their mental well-being effectively. Moreover, destigmatizing conversations around mental health and promoting self-care, resilience, and coping mechanisms can empower young individuals to seek help and thrive despite the challenges they face.
The mental health crisis is undoubtedly the most significant issue confronting young people today. By acknowledging the severity of this challenge, we can work towards creating a supportive environment that prioritizes mental well-being. Through early intervention, awareness campaigns, and accessible mental health services, we can equip young individuals with the tools they need to overcome mental health obstacles and foster a generation of resilient, thriving individuals.
Իմ այս տարվա կարդաց գրքերի մասին
Այս ուսումնական տարին վատը չէր. Ինձ համար զվարճալի էր, և ես նոր բան սովորեցի յուրաքանչյուր առարկայից և ուսուցչից: Ես կասեի այս տարվա ամենազվարճալի մասը մեկ գիշեր դպրոցում մնալն էր: Այս տարի ես շատ թարգմանչական աշխատանք կատարեցի և շարադրություններ գրեցի իմ կարդացած գրքերի մասին: Ինձ շատ ընկերներ խորհուրդ տվեցին կարդալ այս գրքերը, և մեկ ամսից էլ քիչ ժամանակ պահանջվեց այս 10 գրքերն ավարտելու համար: Ես կարդում եմ անգլերեն, քանի որ այն արագ է, շատ հասկանալի և հեշտացնում է թարգմանությունը: Ընթերցանությունը մի փոքր նման է ֆիլմ կամ սերիալ դիտելուն, եթե պատկերացնում եք, թե ինչ եք կարդում: Դա ժամանակն անցկացնելու հիանալի միջոց է, բայց դա կախված է նրանից, թե ինչ եք կարդում: Իմ կարդացած գրքերը ժանրերի խառնուրդ են, ուստի չեմ կարող ասել, որ կարդացել եմ ընդամենը մեկ կամ երկու ժանր: Սրանք լավ քննարկումների գրքեր են: Իմ ավարտած գրքերից մեկը Girl In Pieces-ն է, և այն ունի իր քննարկման ուղեցույցը գրքի վերջին էջերում: Գրքերից յուրաքանչյուրը տարբեր բաներ է սովորեցնում, բայց դրանցից շատերը զգայուն մարդկանց համար չեն: Կատարեք ձեր ուսումնասիրությունը և տեսեք, թե արդյոք գրքերը հարմար են ձեզ:
- Girl In Pieces – Kathleen Glasgow
- A Little Life – Hanya Yanagihara
- Tell It to the Stars – Erica James
- Summer at the Lake – Erica James
- Gardens of Delight – Erica James
- They Both Die at the End – Adam Silvera
- The First to Die at the End – Adam Silvera
- Ugly Love – Colleen Hoover
- Reminders of Him – Colleen Hoover
- It Ends With Us – Colleen Hoover
- It Stars With Us – Colleen Hoover
- How It Feels to Float – Helena Fox
- Allegedly – Tiffany D. Jackson
- Every Last Word – Tamara Ireland Stone
Tell It to the Skies
Lydia and Valerie were still young children when a double tragedy hit their family. Their father was killed in an accident and when their mother was unable to cope with life she threw herself in front of a train whilst the girls slept on the railway embankment. Their only family was their grandparents whom they had never met, but it was to their home that they were taken.
Deeply religious, the grandparents had disowned their son when he married the girls’ mother and there was no joy or love in taking on the two orphans. Their grandfather was cruel and unfeeling and the grandmother only had affection for the younger sister, Valerie. Trapped in a loveless home and forced to attend an extreme church, Lydia finds that her only friend is Noah Solomon whom she meets at school. Still filled with guilt about her mother’s death, Lydia trusts few people but her affection for Noah grows steadily.
Twenty-eight years later Lydia has made her home in Venice where she lives with her step-daughter. The sight of a face in the crowds which reminds her of Noah causes her to fall and injure herself. It’s also the beginning of a physical and emotional journey which takes her back to England to resolve the mysteries of the past she thought she had left behind.
Regular readers of Erica James will find this to be a darker tale than those which have preceded it. It touches on child cruelty, mental illness, suicide and murder and they’re all an intrinsic part of the story. None of the details are too harrowing, although I did think that the story of Lydia’s childhood was perhaps a little long. It’s certainly a departure for the author and shows that she is capable of more than a light story.
It’s not a predictable story either. There are some neat twists in the tale which I didn’t expect and the plot is clever enough that there’s no point at which you need to suspend disbelief. I really warmed to Lydia and the grandparents were sufficiently repulsive to be interesting without being over-the-top. Noah was well drawn. I had my doubts about Valerie at times, but the denouement put all my worries to rest.
Լիդիան և Վալերին դեռ փոքր երեխաներ էին, երբ կրկնակի ողբերգություն պատահեց նրանց ընտանիքին։ Նրանց հայրը զոհվել է դժբախտ պատահարի հետևանքով, և երբ մայրը չի կարողացել գլուխ հանել կյանքից, նա իրեն նետել է գնացքի առջև, մինչդեռ աղջիկները քնած են եղել երկաթուղու ամբարտակի վրա: Նրանց միակ ընտանիքը եղել է տատիկն ու պապիկը, որոնց նրանք երբեք չէին հանդիպել, բայց հենց իրենց տուն են տարել:
Խորապես հավատացյալ տատիկներն ու պապիկները ուրացել էին իրենց որդուն, երբ նա ամուսնացավ աղջիկների մոր հետ, և չկար ուրախություն կամ սեր՝ վերցնելով երկու որբերին: Նրանց պապը դաժան ու անզգամ էր, իսկ տատիկը միայն սեր ուներ կրտսեր քրոջ՝ Վալերիի նկատմամբ։ Անսեր տան թակարդում և ստիպված լինելով ծայրահեղ եկեղեցի հաճախել՝ Լիդիան գտնում է, որ իր միակ ընկերը Նոյ Սողոմոնն է, որին նա հանդիպում է դպրոցում: Դեռևս մայրիկի մահվան մեղքով լցված Լիդիան վստահում է քչերին, բայց Նոյի հանդեպ նրա սերն անընդհատ աճում է:
Քսանութ տարի անց Լիդիան վերադարձավ իր տունը Վենետիկում, որտեղ ապրում է խորթ դստեր հետ: Ամբոխի մեջ մի դեմքի տեսքը, որը հիշեցնում է նրան Նոյին, ստիպում է նրան ընկնել և վիրավորվել: Սա նաև ֆիզիկական և էմոցիոնալ ճանապարհորդության սկիզբ է, որը նրան տանում է Անգլիա՝ լուծելու անցյալի առեղծվածները, որոնք նա կարծում էր, որ թողել է:
Էրիկա Ջեյմսի կանոնավոր ընթերցողները կհամարեն, որ սա ավելի մռայլ հեքիաթ է, քան նախորդները: Այն անդրադառնում է երեխաների դաժանությանը, հոգեկան հիվանդություններին, ինքնասպանություններին և սպանություններին, և դրանք բոլորն էլ պատմության անբաժանելի մասն են: Մանրամասներից ոչ մեկը չափազանց սարսափելի չէ, թեև ես կարծում էի, որ Լիդիայի մանկության պատմությունը մի փոքր երկար էր։ Սա, անշուշտ, հեռանում է հեղինակի համար և ցույց է տալիս, որ նա ունակ է ավելին, քան թեթև պատմություն:
Դա նույնպես կանխատեսելի պատմություն չէ։ Հեքիաթի մեջ կան որոշ կոկիկ շրջադարձեր, որոնք ես չէի սպասում, և սյուժեն բավական խելացի է, որ չկա որևէ կետ, որտեղ դուք պետք է դադարեցնեք անհավատությունը: Ես իսկապես ջերմացա Լիդիայի հետ, և տատիկներն ու պապիկները բավական զզվելի էին, որպեսզի հետաքրքիր չլինեին առանց չափազանցության: Նոյը լավ էր նկարված: Ես երբեմն կասկածներ ունեի Վալերիի մասին, բայց ավարտը դադարեցրեց իմ բոլոր անհանգստությունները:
How has social media influenced our behavior and relationships ?
In recent years, social media has become an integral part of our daily lives, transforming the way we communicate, interact, and perceive the world. While social media platforms have brought numerous benefits, they have also exerted a profound influence on our behavior and relationships. This essay explores the ways in which social media has shaped our behavior patterns and impacted our interpersonal connections.
Social media has revolutionized the way we communicate, providing instant and widespread connectivity. However, this convenience has come at a cost. Online interactions often lack the nuances of face-to-face communication, leading to misinterpretation and misunderstanding. The brevity of messages on platforms like Twitter and Snapchat encourages superficial interactions, diminishing the depth and quality of communication. Moreover, the constant availability of social media can lead to addiction and increased screen time, reducing real-life social interactions and leading to feelings of isolation and loneliness. Social media platforms often present an idealized version of people’s lives, creating a distorted perception of reality. Individuals often curate their profiles to showcase the highlights of their lives, leading to a culture of comparison and self-doubt. This constant exposure to carefully crafted images and narratives can erode self-esteem and contribute to mental health issues such as anxiety and depression. The pressure to conform to societal standards and gain social validation through likes and followers can negatively impact individuals’ self-worth and behavior. Social media has both positive and negative effects on relationships. On one hand, it allows individuals to connect with friends and family across distances, strengthening existing bonds. It also facilitates the formation of new relationships and communities based on shared interests. However, social media can also strain relationships, as constant online presence may lead to decreased privacy, jealousy, and mistrust. Moreover, the emphasis on superficiality and instant gratification can undermine the depth and authenticity of relationships, as genuine emotional connections are often replaced with virtual interactions.
Social media has undeniably influenced our behavior and relationships, bringing both advantages and challenges. While it has expanded our social networks and provided unprecedented connectivity, it has also introduced new complexities and risks. It is crucial to be mindful of the impact of social media on our behavior, prioritize meaningful connections, and strike a healthy balance between online and offline interactions to foster genuine relationships and overall well-being.
Book smarts or street smarts ?
The debate between street smart and book smart individuals has persisted for ages, each side arguing the superiority of their own intellectual prowess. However, the reality is that both types of intelligence possess unique strengths and together contribute to a well-rounded individual. In this essay, we will explore the advantages of both street smart and book smart individuals and shed light on the importance of striking a balance between the two.
Book smart individuals thrive on their strong academic foundation. Their extensive knowledge and understanding of various subjects enable them to navigate complex theories, solve intricate problems, and innovate. These individuals excel in structured environments such as classrooms and laboratories, where critical thinking and analytical skills are highly valued. Book smart individuals have the ability to process vast amounts of information, enabling them to make well-informed decisions based on research and evidence. Their intellectual curiosity drives them to explore new ideas, expand their horizons, and contribute to the development of society. The Wisdom of Street Smart (approximately 100 words): Street smart individuals possess a different kind of intelligence rooted in real-world experiences and practicality. They have a keen understanding of human nature, adaptability, and the ability to navigate complex social situations. Street smart individuals often possess excellent problem-solving skills and are quick to think on their feet. They have a deep sense of intuition and are adept at reading people and situations, enabling them to make swift decisions even in ambiguous circumstances. Street smart individuals possess valuable skills that cannot be learned solely from books, allowing them to succeed in real-life scenarios where practicality and interpersonal skills matter most. The Importance of Balance: Rather than engaging in an either-or debate, the true value lies in finding a balance between street smart and book smart qualities. By combining book smarts with street smarts, individuals can enjoy the benefits of both worlds. The academic knowledge gained through book smarts provides a strong foundation, while street smarts offer the ability to apply that knowledge in practical and adaptive ways. By seeking a balance, individuals can make informed decisions based on research, while also relying on their intuition and experience to navigate real-world challenges effectively. Such individuals are equipped to thrive academically, socially, and professionally.
In the quest for personal growth and success, it is essential to recognize the complementary nature of street smart and book smart intelligence. Instead of emphasizing one over the other, a harmonious integration of both types of intelligence allows individuals to develop a holistic approach towards problem-solving, decision-making, and overall life satisfaction.
serli 